प्रिय कविको नाममाः एक पाठकपत्र

आजकल कविहरु जहाँतही भेटिन्छन् । कवि हुन सजिलो छ , केही शब्दहरु वा भावहरुलाई इन्टर दिई दिई लेख्दा हुन्छ । छाप्न पनि सजिलो छ कविता भनेर पढाउँनुस् तपाई सजिलै छापिनुहुन्छ । अथवा मेलोडा«माटीक भएर केही लयमा बोल्नुस् तपाईको नाम जताततै फिजिनेछ । तर कविताझै कवि हुनेहरु यो सहरमा गुमनाम छन् । सायद सहरले कविताको मौनतालाई बुझ्दैन । वा भनौ सहर कविहरुको मौनता प्रति बेखवर छ ।

आज म कविताझै लाग्ने एक कवि बारे बोल्दैछु । कविहरु प्रेमिल हुन्छन्, उनीहरु बारे हल्ला गर्नु  प्रेमिलताको नियमलाई तोड्नु हो । सायद नियमहरु तोड्नकै लागि बनेका हुन् । नियमको सुन्दरता त्यसलाई तोड्नुमा पो छ कि ? आज त्यही गर्दैछु ।

प्रसन्न घिमिरे मेरो लागि कवि र कविता दुबै हुन् । उनी हल्ला गर्दैनन् , शब्दमा निशब्दता खोज्छन् । कविता शब्दहरुको कोलाहाल होइन । कवि कुनै हाट बजार चिच्याउँने नटकी पनि होइन । कवि शब्द र भाव दुबै हो । जब शब्दहरुको कोलाहलमा कवि फस्छ तब कवि कवि रहदैन । कविता कविता बन्दैन । 

मलाई लाग्छ सहरले उनलाई विरलै चिन्छ । सहरले कोलाहललाई सुन्छ, यहाँ चिच्याउनेको कमि पनि त छैन ।  थाहा छैन “मिझोर” लेखेपछि उनी कहाँ हराए । सहरले उनलाई खोज्दैन । वा उनी चिच्याउँन जान्दैनन् । दुवै हुनसक्छ । उनी बेखबर छन् । 

उनको पहिलो कृति थियो “र निशब्द” जहाँ उनले शब्द मार्फत निशब्दता बोले । उनी भिडमा भेटिदैनन् । र भिडभन्दा पर ७४ मा “मिझोर” लिएर लाए । कविताका पाठकको लागि मिझोर एक सुन्दर उपहार थियो । उपहार दिएपछि उनी फेरी पर...... भागे । गर्नु नगर्नु गर्छौ यार !, घृणाको ठूलो समुन्द्रमा प्यारको सानो डुङ्गा चलाएर भन्दै भागे ।

उनका कविता उनीजस्तै भिडभन्दा बिलकुल अलग छन् । उनका कविता भिडमा पुग्दैनन्, उनको कविताको यात्रा उनकोझै शब्दहरु मार्फत गरेको निशब्दताको यात्रा हो । उनले कवितालाई पनि आफ्नै लयमा लेखेँ । उनले लेखे  झैँे अरु कसैले लेखेनन् । उनी भन्छन्, “ जिन्दगी हो यो, जिन्दगी

यसलाई 

यस्तो उस्तो 

जुनसुकै फेसन बनाएर चलाउँदा हुन्छ 

कविताको उनको फेसन पनि त्यस्तै छ । उनले लगाएको कविताको फेसन दिनहुँ बजारमा भेटिने कविताको फेसन होइन । उनी आफ्नै फेसनमा हिड्ने कवि हुन् । 

प्रसन्नको कविताको शिल्प नियाल्दा यस्तो लाग्छ यी कुनै मोक्ष आवाजहरु हुन् । उनी वैराग्यतामा पनि प्रेमिलता भेट्छन् । र प्रेमिलतामा पनि वैराग्यता । उनी नियममा बाधिदैनन् । शिल्पमा चुक्दैनन् । उनी प्रेममा झै कवितामा पनि सहि र गलतका पर्खालहरु देख्दैनन् । उनी सजिलै भनिदिन्छन् 

भन्नु के सबै कुरा भन्नु

बिन्ती माया गर्छु नभन्नु

उनी कवितामा प्रेमको लागि जुनतारा झार्ने कुरा गदैनन् बिछोडको नाउमा अलापबिलाप गर्दैनन् । हुनसक्छ उनका कविता कुनै सन्त आत्माको आत्मालेखन हो ।

उनका कविता यात्रामा भोगेका तर कहिल्यै बुझ्न नखोजेका मानव आयाम झै लाग्छन् । उनी लेख्छन् ः

यस्तैमा, यस्तैमा

भर्खर आँखामा आएकी तिमी पनि पो गइसकिछौ 

जानू जिन्दगी, जानू

तिमी पनि यसै गरी जानू

यात्राझै उनका कविताले पनि बेलाबखत रमाइलो रोमाञ्चकता थपिदिन्छन् । यस्तो लाग्छ ति कविताहरु जीवनमा अनायासै मिलेका सर्पाइजहरु हुन् ।

उनका कविताहरु बिम्बको पुनराबृत्तिमा अड्किएका क्लिसेहरु होइनन् । ती त शिल्पको यात्रामा निस्केका रंग र रेखाहरु हुन् । जब कविता कुनै चित्र झै मूर्तता र अमूर्तता भन्दा पर पुग्छ तब त्यसले गर्ने यात्रा मौनताको यात्रा हो । उनका कविताले त्यही यात्रा गरेझै लाग्छ । शिल्पको यात्रामा निस्केका यायावर झै यीनीहरुले मानव अनुभूतिका पत्रहरुलाई सजिलै छिचोलिदिन्छ । उनी भन्छन् ः

जता जेमा पनि अर्थ उघाएर

अल्झिन्छौ तिमीहरु

बल्झिन्छौ तिमीहरु

जब देख्छु तिमीहरुलाई, एकदम बेवकूफ देख्छु ।

उनी अनुभूतिलाई अर्थ सँग जोड्दैनन् । सहि र गलत भनेर ठोकुवा गदैनन् । यस्तो लाग्छ उनका कविता मानव अनुभूतीका उज्याला क्षितिजहरु हुन् ।

रगत नबगेको त्यो चोट छ

त्यो बतास छैन

जानेहरु किन यस्तो गर्छन् ?

नजाने चोट

छाडी जान्छन् ।

कविहरु छोडिजानेका वारेमा सारै गुनासो गर्छन् कति त गालि दिन पनि दिन पछि पदैनन् । संसारमा बिछोड असाद्घै धैरै बिक्छ, कविहरुमा पनि त्यो विक्ने रोग नदेखिएको होइन । तर उनले विछोडलाई मिहिनताका साथ प्रस्तुत गर्छन् । यसरी प्रस्तुत गर्छन् लाग्छ जानेहरुसँग गुनासो गर्न सकिएला तर गालि होइन । छोडि जानेको उज्यालो क्षितिजबारे उनी सधै नतमस्तक हुन्छन् । 

अहिले कविता भनेर लेख्नेहरु भेट्न सजिलोे छ । कवि बन्न पनि सजिलो छ । सामाजिक सञ्जाल छिर्नुस् हरेक सयमा दश कविझै लाग्छ । तर यो कविताको जंगलमा कविता नै लेख्नेहरु र कवि झै बाच्नेहरु कति छन् छुट्टाउन गाह्रो छ । तर प्रसन्न घिमिरे त्यस्ता कवि हुन् जो कविताको जंगलमा हराउँदैनन् । जो हल्लामा पनि मौनता बोकेर हिड्छन् । यसरी निशब्दतामा रमाइदिन्छन् यस्तो लाग्छ उनी कविता लेख्नकै लागि मौन बसिदिन्छन् ।

जब कविताले मौनताको क्षितिज पार गर्छ र निशब्दतामा शब्द बोलिदिन्छ तब कवि कवि मात्र रहदैन ऊ कुनै अमूर्त चित्रको रंग झै निराकार र आकार दुबै बन्न पुग्छ । कहिलेकाही लाग्छ प्रसन्न छिमिरे त्यस्तै केही हुन् । उनका कविताले आन्दोलनमा बोलिने शब्दहरुझै आगो ओकल्दैनन् । न उनी चिच्याउँछन् न उनका कविताले चिच्याएर कसैलाई सम्बोधन गर्छन् । लाग्छ उनको कविता यात्रामा नसुनेर पनि सुनेझै लाग्ने भावनाको गहिराइबाट निस्केका मौन सिम्फोनिहरु हुन् ।

जब कविता शब्द भन्दा पर पुगेर आवाज जस्तो र आवाज भन्दा पर पुगेर ध्वनी जस्तो बन्छ तब कविताको यात्रा मोक्षको यात्रा झै लाग्दो रहेछ ।  सायद उनी शब्दबाट भाव र भावबाट मूक्तिको यात्रामा छन् । मूक्त हुन सजिलो छैन हामी मायाजालको सांसारिकतामा जेलिएका छौ । तर कवि साच्चिकै कवि तब बन्छ जब यी बन्धनबाट मूक्त हुन सक्छ वा यी सबै मायाजाललाई अल्लि परबाट हेरिदिन सक्छ । उनी भन्छन्ः

उहिल्यै उहिल्यैको कुरा 

कति गर्छौ ? छोड न

खसेको सिक्काको हिसाब गर्न 

छोड न ।

उनी जीवनका स–साना अनुभूतिहरुलाई उत्सव झै मान्छन् तर ति अनुभूतिसँग जेलिँदैनन् । उनी एक कोस दुरीबाट तिनिहरुलाई हेरेर रमाइदिन सक्छन्  । कविको रुपमा उनको यो खासियत शिल्प र खुवि दुवै हो । यसले उनका कृतिहरुलाई बिशेष बनाएको छ ।

धेरै फूलहरु झार्ने त्यो बतासलाई 

लागेको होला के के न गरेँ

भनिदिनु उसलाई भनिदिनु

फूल एउटा फूलाएर देखाइदिनु

कविले देखाउँने संसार भनेको कोमलताको संसार हो । भिडझै कवि पनि भिडनै बोल्न थाल्यो कवि कवि रहदैन कविता कविता बन्दैन । कविताको मैफिल भिडको जंगल होइन त्यो त भिडमा पनि अलग सुनिने एक शान्त आवाज हो । उनका कवितामा त्यो आक्रोस भित्रको शालिनता सधै भेटिन्छ ।

यो मैले प्रस्तुत गरेको आलेख कविको मौनताप्रतिको शब्दमार्फत गरेको मौन प्रेम हो । यी शब्दहरु, मैले देखेको कविको काब्य खासियतको एक रुमानी यात्रा हो, यो उनका शब्दहरुलाई देखेर प्रस्तुत गरिएको एक अबलोकनजन्य बिश्लेषण हो । म उनलाई  देखेर पनि भेट्न चाहन्न, भेटेर पनि बोल्न चाहन्न । मलाई सधै लाग्छ कविहरुलाई टाढैबाट प्रेम गरेको राम्रो, बुझ्नका लागि त कवितानै काफी छ । कविहरु अमूत चित्रझै हुन् उनीहरुको रंग टाढैबाट सुन्दर देखिन्छ । र पनि एकाएक उनी हराएकोमा पाठकको रुपमा मेरो सधै गुनासो छ । यो लेख  मेरो प्रिय कविको नाममा हुलाकमा छोड्दा पनि हुने एक पाठकपत्र हो, एक पाठकको प्रेमपत्र ।