जसले सिकाउँन र सिक्न बिर्सेनन्

निर्जला अधिकारी

हिजो गुरुपूर्णिमा थियो । त्यो दिन जहाँ ज्ञानलाई पुजिन्छ । सिकाउँनेलाई पुजिन्छ । सिकाए नभनी वा केही नभनी भन्नेलाई पनि पुजिन्छ । तथापी समय भन्दा बलियो गुरु केही रहनेछ । समयले नसिक्नेलाई पनि सिक्ने बनाउँदो रहेछ । वा केही नभनी सबैचिज भन्दो रहेछ ।

आज सबैलाई सम्झन चाहन्छु जसले सिकाए । ममी भन्नुहुन्थो अक्षर भनेको नदी हो । मलाई लाग्थ्यो ममी जे पनि भन्नुहुन्छ । तर अहिले आएर सम्झदा लाग्छ आमा सहि हुनुहुन्थ्यो । अहिले आएर लाग्छ आमाले गर्न नसकेको अक्षरको यात्रा मैले गर्दैछु । मेरा लागि अक्षरको यात्रा आमाले हिड्न नपाएको पदचाप हो । नदि किनारामा हुर्केकाले मलाई सधैँ लाग्थ्यो नदी भन्दा गहिरो र हिमाल भन्दा उचो केही छैन । सायद नदीले बग्न सिकायो हिमालले अग्लन । तर नदि र हिमालको गहिराइ र उचाइ बिम्बमा थियो । मैले बुझेको बिम्बको पहिलो स्वरुप नदी र हिमालनै थिए ।

भन्न त मान्छेहरुले पाठशालाको ठूलो बखान गर्छन् । तर कहिलेकाही पाठशालाहरु पाठशाला बन्दैनन् । मैले बुझेको स्कुल स्कुल थिएँ एक अमूक बिभेदयूक्त सस्था मात्र थियो । अहिले आएर फर्कदा यस्तो लाग्छ त्यो भन्दा बढी त मैले स्कुलका चौर र रुखहरुबाट सिकेको छु । पाठशाला न प्रिय बन्यो न अप्रिय । त्यो भन्दा प्रिय त बिश्वबिध्यालय बन्यो जहाँ आफूझै लाग्ने मानिसहरु थिए ।

कहिलेकाही कसैले तँ पनि केही होस् भन्दिए मात्र पनि त्यो सिकाई बन्दो रहेछ त्यो उत्प्रेरणा बन्ने रहेछ । बिश्वबिधालय मेरो लागि त्यही थियो । तँैले लेखेको कुराको पनि महत्व छ भनेर कसैले भन्दिनु सबैभन्दा ठूलो बन्दियो । मैले सबैभन्दा बलियो चिज बिश्वबिधालयबाट निस्कँदै गर्दा त्यही बोकेर हिडे ।

आज आफैँ पनि कसैलाई सिकाए झै गर्छु । तर शिक्षकनै हुँ भनेर शिक्षकका मानक भित्र कहिल्यै परिन । मेरा लागि मेरा केटाकेटीहरु म जस्तै अर्का मानिसहरु मात्र हुन् । कहिलेकाही म उनीहरुलाई त्यस्ता कुरा गर भन्छु त्यो मैले आफैँ कहिल्यै गर्न सकिन । कहिलेकाही लाग्छ म सिकाउँन भन्दा सिक्दैछु धेरै । कहिलेकाही उनीहरुले मलाई मान्छे बनाएझै लाग्छ । 

आज आएर लाग्छ यो सिकँ भन्न भन्दा सिक्न जरुरी छ र कहिलेकाही सिकेको कुरा बिर्सन पनि आवश्यक छ भन्नु रहेछ । अहिले महसुस हुन्छ सिक्नु र सिकेको कुरा बिर्सनु दुवै पर्छ । लाग्छ सिक्ने सिकाउँने चिज सधैँ चलिरहोस् । सिकाउनु भन्दा ठूलो कुरा सिकिरहनु रहेछ । त्यो भन्दा ठूलो कुरा मानिसलाई मानिसकै रुपमा माया गरिरहनु रहेछ ।