शुभकामना

निर्जला अधिकारी

  क्याफेमा एक्लो छु । बिहानको सात बजे क्याफेमा बस्नु नौलो त होइन तर नौलोझै भएको छ । वोटरले मेनु दिएर गएको छ । मलाई कफी खानु छैन । म उसँगै कफिको लतबाट पनि पर जान चाहन्छु । मलाई पहिलेको झै बन्नु छैन । म चकलेटको फ्यान होइन तर हटचकलेट मगाएको छु ।

उसको पर्खाइमा छु । म उसलाई अन्तिम पटक गुडबाई भन्न चाहन्छु । मलाई मौन बिदाइले असाद्घै पोल्छ । उसलाई अन्तिम पटक– म अब तिमीसँग बोल्दिन भन्न चाहन्छु । हुन त बोल्न छोडेको उसले हो । तर उसले कहिल्यै तिमीसँग बोल्न चाहन्न भनेको छैन । उसले अनेकौ पटक बोल्न नचाहेर पनि बोल्न भ्याइन अवस्य भनेको हो । तर मलाई आजबाट म बोल्दिन भन्नु अवस्य छ । मलाई पहिलो र अन्तिमपटक आफ्नै लागि कठोर बन्नु छ ।

  के म सोचेझै कठोर बन्न सकुँला । हुन त कयौ पटक – उसलाई मैले यो कुरा भन्न खोजेको पनि हो । र भन्न नसकेको पनि हो । तर यसपटक मलाई भन्नु छ । सायद आफ्नै लागि ।

उ त्यसरीनै आएको थियो जसरी कोही आएको थियो पहिलोपटक । उ त्यसरी नै बिदा हुँदै छ जसरी कोही अघिल्लो बिदा भएको थियो कुनै दिन । न पहिले सजिलो थियो न आज सजिलो छ । तर मलाई यसपटक अन्तिम पटक बोल्दैछु भनेर बिदा लिनु छ । मलाई नबोल्ने बाचा सजित केबल उबाट पर जानु छ । जाँदै गर्दा म चाहन्न उसले म खुसी भएर टाढा भएको भन्ने बुझोस् । उ राम्रो मान्छे हो भन्ने बुझोस् । म उसँगको सम्बन्ध जे महसुस गरेँ त्यो भन्न चाहन्छु । म पहिलेझै धन्यवाद भनेर टाढा गैदिएकोझै गर्न सक्दिन । वा मलाई गर्नु छैन ।

यो उसको लागि होइन मेरो आफ्नो खुसीको लागि हो । म भित्रभित्र टुटेर पनि केही नभएझै अब गर्न सक्दिन । मलाई यसपटक टुटेर पनि आफैँ बनेर उठ्नु छ । कोही अरु बनेर फेरी अहिलेको झै बन्नु छैन ।  मलाई फेरी कसैसँग अपनत्व लागि, प्रेमको लागि भिख माग्नु छैन ।  म आफ्नै आँखामा उठ्न चाहन्छु । सायद यो कठोर यात्रा हो । तर म कठोर बन्न चाहन्छु ।

आज मेरो बत्तिसौ जन्मदिन हो । यो जन्मदिनमा म टुक्रिएर पनि उठ्न चाहन्छु । टुक्रिएर पनि सङ्लो छु भन्न चाहन्न । उ आइपुगेको छ । उ आज पनि हतारमा छ कुनै अर्को दिन झै । उ हतारमा हुन थालेको केही वर्ष भएको छ । आउँने बित्तिकै उ भन्छ, “ म ठिला भएँ, आज अफिसमा चाँडो पुग्नु छ धेरै बेर नबसौ है ।” 

मलाई लागेको थियो आउँनेबित्तिकै उसले अरु केही नभने पनि मलाई जन्मदिनको शुभकामना दिनेछ । तर त्यस्तो भएन । सदाझै उ हतारमा छ । सायद उसले बिस्यो । उसले मेरो जन्मदिन बिर्सेको यो पहिलोपटक होइन । तर किन किन मलाई लाग्यो यो अन्तिम जन्मदिन हो उसले मलाई सुभकामना दिने ।

उसलाई मैले हतारमा भेटेको होइन । भेटेको पनि कयौ बर्ष भैसकेको छ । उसलाई भेटेका सुरुवाती दिनहरुमा मलाई लागेको थियो उ “ईसान” झै छैन । किन जहिले पनि एक पछि अर्कोलाई भेट्दा पहिलाको झै होइन भन्न्ने लाग्छ र अन्तिममा हो झै लाग्छ । 

ईसानले मलाई प्रेम स्नेह गर्यो वा गरेन मलाई थाहा छैन । यति हो मैलाई प्रेम गरेझै लाग्ने भएर म उसलाई प्रेमी भन्ने गर्छु । मलाई थाहा छैन प्रेम के हो तर मलाई प्रेम गरेझै लागेको अवस्य हो । 

उ मैले यसरी माया गर्न थालेको पहिलो ब्यक्ति थियो । सुरुवाती दिनहरुमा उ मलाई माया गरेझै गथ्र्यो । सायद म मायाकी भोकी थिएँ । यसअघि मलाई माया गरेझै पनि कसैले गरेको थिएन । मलाई लाग्यो म पनि कसैको मायाको काबिल रहेछु । उसले एकपटक फोन गर्दा म उसलाई पाँच पटक फोन गर्ने गर्थे । सायद पोखिन चाहन्थेँ । सायद मैले उसका लागि म भित्रको प्रेम र स्नेह सबै रित्ताएकी थिएँ । 

सायद रित्तिनु जरुरी पनि थियो । तर बिडम्बना आज पनि त्यसरीनै रित्तिएकी छु जसरी उसका लागि रित्तिएकी थिएँ । केही सामिप्यता बाहेक उनीहरुले मलाई एक झिनो र नगन्य मात्र महशुस गराएँ । त्यसैले म टुक्रिएर पनि फेरी उठ्न चाहन्छु । यसरी टुक्रिन चाहन्छु म फेरी उठ्दा त्यही पुरानो मानिस नबनु ।

“तिमी के लिन्छौ, उसले मेन्यूमा हेरेर भन्छ” 

“हटचकलेट मगाइ सकेकी छु, तिमी आफ्ना लागी मगाउ” उ सदाझै क्यापचिनो मगाउँछ

“केही भन्नु छ, किन बोलायौ” 

“उसले केही भन्नु छ भनेपछि म झन केही भन्न सक्दिन” सायद सोचेझै कसैको लगाडी ब्यक्त हुनु ग्राहो कुरा हो ।  म चाहन्छु म जे भन्न भेटेको हो त्यो भन्न तर भित्रभित्र मुटु यसरी धड्किन्छ म चाहेर पनि भन्न सक्दिन ।

“आज मेरो जन्मदिन हो । यही भन्नु छ ।”

“ओ सिट, म कसरी तिम्रो जन्मदिन बिर्सन सक्छु । तिमीलाई धेरैधेरै सुभकामना छ” उ भन्छ । “जन्म दिनको अवसरमा केही चाहन्छेउ मबाट ?” नाई, म केही चाहन्न । म तिमीलाई भेट्न चाहन्थेँ बस यती हो । उ हाँसेझै गर्छ । आजकल किनकिन लाग्छ हामीबिच अनौठो औपचारीकता मात्र बाकी छ  । उ सधैँ समय छैन भन्न थालेपछि म पनि उसँग खुलेर बोल्न सक्दिन । यतिकैमा नौ बज्छ । उ हतार छ भन्दै क्याफेबाट बाहिर निस्कन्छ ।

गह्रो मुटु लिएर म पनि क्याफेबाट बाहिर निस्कन्छु । म जे भनेर उबाट टाढा हुन चाहन्थेँ त्यही नभनीकन क्याफेबाट बाहिर निस्कँदैछु । किन किन उससँग भेटेपछि उसलाई जे भन्न चाहन्छु म त्यो भन्न सक्दिन । मैले इसानसँग पनि त्यहि गरेकी थिएँ । आज पनि उ कहिलेकाही मसँग बोल्न खोज्छ । तर म नबोल भन्न सक्दिन ।

म छोरा मान्छेहरुलाई आज पनि चिन्न सक्दिन । सायद मैले कहिल्यै बुझिन । म पाँचको हुँदा मेरी आमा मननपरेकाले मेरा पिता कोही अरुसँग बस्न थालेका थिए । म आज बत्तिसको भए, यतिका बर्षमा मैले मेरा पितासँग करिब दशपटक पनि बोलेको छैन । सानो हुँदा अरुले भन्थे यो पनि आमाजस्तै निस्की ठसक्क परेकी नराम्री । मलाई ति वाणीहरुले चसक्क घोच्थ्यो । तर भित्रभित्र सोच्थेँ जसले मलाई माया गर्नेछ उ मेरो पिताझै हुने छैन । उसलाई म संसारकै राम्री लाग्नेछ ।

मलाई सुरुसुरुमा इसान र द्रपित दुबैसँग आसा थियो उनीहरुले मलाई संसारकै सुन्दर ठान्नेछन् । तर समयसँगै जसरी स्कुलमा मलाई कसैले बेवास्था गर्थ्यो वा आफन्तको भिडमा म भएर पनि नभएझै महसुस गराउथ्यो । समयसँगै दुवैवाट मैले त्यस्तै अनुभूती पाएँ । कयौ पटक लाग्थ्यो मेरा कारणले मात्र सम्बन्ध चलिरहेछ । अब मलाई सम्बन्धहरुको घिसिपिटिमा हिडेझै गर्नु छैन ।...........

  यीनै कुराहरु सोच्दासोच्दै म घर फर्किएकी छु । मुटु गह्रौ भएको छ । सायद पोखिन चाहन्छु तर कसरी थाहा छैन । उसलाई मैले जे भन्न चाहन्थेँ त्यही नभनी फर्किएकी छु ।  तर मलाई भन्नु छ कसरी कुन रुपमा मलाई थाहा छैन .........................................................................................................................

मसिना कुरा– भाग ८

आकाश खुल्ला छ । घाम उदाइसकेको छ । सडकमा मानिसहरुको चहलपहल बाक्लो छ । एक हुल मानिसहरु आफ्नै लयमा हिडिरहेछन् । सायद यो  बाच्नुको चहलपहल हो । सडकमा मानिसहरु देखिनु, सहरको प्रतिबिम्ब हो । सायद सहरहरु यस्तै हुन्छन् ।

हिजो दिनभर बनारस गल्लिहरुका भिडियोहरु हेरेर बसेँ । करिब दुई बर्ष भयो, लोभ्याउँन थालेको । किन किन सधैँ लाग्छ मलाई पुग्नु छ त्यहाँ । हुन त पुग्छु भन्दैमा पुगिन्छ भन्ने पनि होइन । तर पुग्छु भनेपछि एक दिन पुगिन्छ भन्ने पनि लाग्छ । किन किन मलाई गंगामा मिसिनुको अन्तिम यर्थाथ असाध्दै मनपर्छ । मलाई मिथकिय इतिहासको त्यो हबमा पुग्नु छ जहाँ हाम्रो पुर्खाहरुले बाच्नुको अंहमलाई त्यागेर बर्हिगमनको यर्थाथलाई अंगालेका थिएँ । 

यस्तै यस्तै सपनाहरु छन् । कहिलेकाही लाग्छ हामी सबै सपनाका दासीहरु हौ । कहिलेकाही आफूले बाचेको समय असाध्दै बिद्रुप लाग्छ । आजकल लाग्छ यो कठोर समय हो । मानिसहरु यर्थाथ भनेर अंहमका बाणिहरुमा चिच्याइरहेछन् । चिच्याउनेहरु चिच्याइमात्र रहेछन् बुझ्नेहरुलाई  लाग्छ त्यो आवाज मात्र हो त्यसको कुनै अर्थ छैन । थाहा छैन चिच्याउँनेहरुलाई के भन्नु छ । कहिलेकाही आवाजका यी कुरुप अंशहरुले खल्बल्याउँछन् ।

करिब दश दिन भयो माइतिघर र बानेश्वर सडकमा मानिसहरुको हुल टुटेको छैन । इतिहासलाई हेर्ने हो भने यसरी पेशाकर्मिहरु कहिल्यै यस्तो यपस्थितिमा सडकमा उत्रिएका थिएनन् । ति गुरुहरु थिएँ ति गुरुआमाहरु थिएँ । उनीहरु निराश देखिन्थेँ । हुन त काठमाडौँका सडकहरुले बिरलै उनीहरुलाई चिन्छ । मलाई लाग्छ काठमाडौँलाई शिक्षकहरुलाई चिन्दैन । यहाँ शिक्षक हुनु भनेको दरिद्र हुनु हो । पुरानो सट पायट सधै लगाएर हिड्नु हो । यो समाज आदर्शले जिन्दगी चल्दैन भन्ने समाज हो । तर गाउँघरले शिक्षकहरुलाई अझै मान्छ । आज पनि गाउँघरलाई हाक्नेहरु उनीहरु नै हुन् । उनीहरु निराश देखिनु सायद हामीले बाचेको आदर्शको अन्त्य हुनु हो ।

यो आफू शिक्षक हुनुको आदर्श बोलको होइन यो त शिक्षकको बिराशतको अर्को अंश बोलेको हो । मैले जीवनमा भेटेका अधिकांश असल मानिसहरु शिक्षकका अंशहरु थिएँ । ति पुराना झोला र बिना आइरनका पायट र सर्टमा आएका मानिसहरुलाई सहरले चोर झै सम्झन्छ । सहरलाई लाग्छ उनीहरुले देश लुटिरहेछन् । सहरलाई लाग्छ शिक्षकहरुले आफ्नो हक हितको कुरा गर्नु शिक्षक हुनुको मूल्य तोड्नु हो ।

कहिलेकाही सहरले लोभ्याउँछ पनि तर कहिलेकाही लाग्छ सहरले सम्पनतालाई मात्र बोल्छ । आजकाल बिकास र सम्पन्ताको बिम्ब मात्र समाजमा बाचेझै लाग्छ । सडकमा झुत्रो देखिनु असफलताको बिम्ब हो । कसैले सडकका मानिसहरु बारे बोल्नु कि अति सम्पन्न हुनु हो कि अति दरिद्र हुनु हो । सहरलाई लाग्छ सहरमा बाच्ने भनेको ठूलो सिसाबाला भवनबाट तल खुल्ला सडकबाट हेर्नेले मात्र हो । कसैले उनीहरुबारे बोल्छ भने उनीहरुले कसैको पैसा बोलिरहेझैँ लाग्छ । सहर सडकबारे बोल्नेहरुलाई गाली दिन्छ । उसले खाने चामल र नुनको स्रोत सोध्छ र भन्छ उसले खाएको चामलको मूल्य कति हो  । कहिलेकाही लाग्छ आजकल सहरले बिना चस्मा कसैलाई हेर्न छोडिदिएको छ ।

थाहा छैन कुनै दिन मलाई नै तेरा अक्षरहरुमा कुनै बिदेशी दाताको पसिना गनाउँदैछ भनिदिने छ । थाहा छैन बुद्व र ऋषिमूनिहरुले घर छोड्दै गर्दा कसैले उनीहरुलाई अब कुन चामलको भात खान्छस् भनेर सोधेका थिए कि थिएन । यो सबै सोचिरहँदा यो समाजको हिस्सा भएकोमा दुख पनि लाग्छ ।

यो कुरुप यर्थाथलाई सुन्दर म मान्न सक्दिन । मलाई आजकल सहर कुरुप लाग्छ । करिब सत्र बर्षमा मैले बाचेको समाज यती कुरुप कहिल्यै देखेको थिएँ । गिन्र्सवर्ग भन्ने, “मैले भेटेका सबैभन्दा असल मानिसहरु कि गाँजाले कि भोकमरीले मर्दैछन्” आजकल मलाई त्यस्तै लाग्छ ।

अन्त्य

 अन्त्य

निर्जला अधिकारी

यो यात्राको अन्त्य होइन । न सुरुवात हो । वा यो  उसले भनेझै जीवनको अप्रत्याशितताको उपज पनि हुनसक्छ । थाहा छैन यो के हो ...... जे पनि हुनसक्छ ।

सम्बन्धलाई धागोले नाप्न खोज्ने हो भने यो केही होइन । ऊ अब सदाका लागी टाढा जाँदैछ । म पनि अलबिदा भन्दैछु शुभकामनाका साथ । यो उसको अन्तिम बिदाई  होइन तर उसको र मेरो सम्बन्धको बिदाई भने पक्कै हो । थाहा छैन त्यो पनि होइन की । म दुबिधामा छु, भावनाहरु उर्लीएका छन् तर शब्द छैनन् ।

अन्त्यमा म लेख्छु “धन्यबाद, मैले तिमीलाई भेट,े यो भर्चुअल संसारमा भौतिक संसारमा नभएपनि । म खुसी छु र हुनेछु” ...... मेरो अन्तिम डिएम उसको लागी यही थियो  । उसले लभ रियाक्ट गर्यो । र यो हाम्रो अन्तिम संवाद रहने कुरा जनायो ऊ भोलीपल्टबाट टुइटरको संसारबाट बिदा लिदैँ थियो ।  जुन उसको र मेरो सम्बन्धको अन्तिम यर्थाथ थियो । म उस्लाई यो यर्थाथलाई बदलौ भन्न पनि सक्दैनथेँ ।

मेरो लागी टुइटरको दुनियामा भेटेको र त्यहीबाट छुटेको ऊ पहिलो र अन्तिम ब्यक्ति होइन । र पनि बिशेष पक्कै हो । म उसलाई यो ढुङ्गा माटोको संसारमा भेटेपनि चिन्नेछैन । म खोज्दै हिटेपनि भेट्ने छैन ।  जीवनको यो अनौठो बिष्मयमा म आइपुगेकी छु । “उसलाई नसक्यिोस् भन्दाभन्दै सकिएको सपना ठानेर बिर्सने कोसिस गर्नेछु” म मनमनै भन्छु । मन त हो भित्रभित्र च्वास्स दुख्छ ।

टुइटरको संसार रमाइलो लाग्थ्यो किनकी त्यहाँ ऊ थियो । करिब पाँच वर्ष टुईटर चलाएर, म एक बर्ष अघि मात्र बिदा भएकी थिएँ । लाग्यो फेरी फर्कु,  मन न हो फर्किउँ फकिउँ भो फर्के । नयाँ आइडि खालेँ । मैले करिब एक बर्ष पहिले यसरीनै टुइटरमा भेटिएको ऊ मेरो लागि रहस्यको एउटा पोको थियो । मैले पहिलो आइडि उसकै फलो गरेँ । ऊ बास्तबमै को हो मलाई थाहा थिएन तर उसको टुइटरको नाम मलाई मनपथ्र्यो । 

नाम त म भन्दिन, तर उसको नाम बिशेष थियो । “नाममा के छ ? भन्छन् तर उसको टुइटरे नाममा केही थियो जसले मलाई कनेक्ट गथ्र्यो । पहिलो पटक मैले उसलाई भनेको थिएँ, “ मलाई तिम्रो नाम मनपर्छ ।  सेक्सपियरले जसरी मैले पनि नाममा के छ भनेर बसिरहन सकिँन ।” उसले फुर्काउँदै भनेको थियो, “ यो तिम्रो बडप्पन हो । खासमा म हाँवा हु ।” उसले किन आफैले आफूलाई हावा भन्यो मैले कहिल्यै सोधिन मलाई सधै लाग्यो उ अदृश्य बन्न चाहने भएर पो हो की ? मलाई लाग्थ्यो त्यसैले आफ्नो बास्तबीक परीचय बिनानै ऊ टुइटरमा छ ।

ऊ सँग बोल्नुनै पर्ने केही थिएन, न हामी कतै यात्रामा भेटिएका अपरिचित थिया,ैँ न बषौ पछि भेटिएका साथी, न कसैसँग बोलुबालु लाग्ने उमेरमा मान्छे । म तिसकी थिएँ उ बत्तिसको । हाम्रो उमेर, नौलो अपरिचितलाई देख्नेबित्तिकै बहकिने उमेर थिएन । 

उसको हेल्लो मा मेरा हाइ थपियो । यसरी बोल्ने बोलाउँने क्रम जारी रह्यो । उ को हो ? कस्तो छ मलाई थाहा थिएन । टुइटरमा उसको परिचय उसको विचारले मात्र निर्धारण गथ्र्यो । हाम्रा लागी एक अर्काको परिचय र चिनारी एकअर्काको विचार मात्र थिए । 

पहिलो गफमै उसले मलाई सोधेको थियो यदि तिमी अफ्ठेरो मान्दिनौ भने म तिमीलाई एउटा प्रश्न सोध्छु है? म तिम्रो प्रेम, विबाह, यौन र समग्र जीवन बारे धारणा बुझ्न चाहन्छु । उसले  मलाई नभन्न पनि पाउँने स्वतन्त्रता दिएको भएर मलाई उसका प्रश्नहरु त्यति अप्ठ्यारा लागेनन् । यौन बारेचैँ मैले भन्न चाहिन । त्यहि प्रश्न अरु कसैले अरुनै ढङ्गबाट सोधेको भए म  त्यति सहज हुन सक्दैनथेँ ।  सजिलै त्यो ब्यक्तिलाई ब्लक हान्न पनि सक्थेँ ।

उसँग बोल्न थालेको समय म भर्खरै एउटा एकोहोरो प्रेमबाट बाहिर निस्कन खोज्दैथिएँ ।  मलाई सजिलो थिएन फेरी अर्कोसँग सजिलै नजिक हुन । मैले उसलाई भनेकी थिएँ, “ बर्षौ आफ्नो ठानेर पनि आफ्ना नहुनेसँग न्यानोपन खोज्नु मेरो आफ्नै कमजोरी थियो । म  चाहन्न त्यही चिज फेरी दोहोर्याउँ ।   त्यहि अप्राप्तिको कुन्ठामा बाच्न म पुर्न तयार छैन । मलाई मौन अस्विकृतिसँग डर लाग्छ ।” उसले मलाई भनेको थियो अब तिमी त्यो सम्बन्धको चिसोपन बाट बाहिर निस्कन सक्नुपर्छ । संसारमा न्यानो दिनेहरुको पनि कमि छैन । मलाई कताकता लाग्यो सायद ऊ नै  त्यो ब्यक्ति पो हो की !

उसले र मैले एक महिना जीवन र जगतबारे गहिरा   े संवादहरु गर्यौ  जुन मैले यसअघि कोही अरु अपरिचित सँग गरेकी थिइन । मलाई थाहा थिएन जीवन जगतबारे ऊ मस्ाँग किन त्यस्ता गहिरा संवाद गथ्यो । मैले सोधिन पनि वा भनौ सोध्न पनि चाहिन । मलाई त उसँको बास्तबिक नाम पनि थाहा थिएन ।  बस् मलाई यति थाहा थियो ऊ किताबलाई प्रेम गर्छ जस्तो म गर्छु । अलिअलि आफूलाई पढाकुँ ढान्ने मेरो भ्रम उसैले तोडीदिएको थियो । 

कहिलेकाही ऊ मलाई कुनै उपन्यासको पात्र जस्तो लाग्थ्यो उसका प्रश्नहरु पनि त्यस्तै हुन्थेँ । मैले यसअघि ज–जसलाई प्रेम गरे ऊ ति भन्दा बिलकुल भिन्न थियो । ऊ त्यस्तो ब्यक्ति थियो जो सँग म प्रेम गर्न चाहन्थेँ । वा भनौ प्रेम गर्न चाहन्छु ।

भर्चुअल संवादहरु अल्लि लत लाग्ने किसिमका हुन्छन् । त्यस्तै भयो भनौ एक महिनामै म उसँग संवादको लतमा फसेँ । यसअघि प्रेममा मात्र फसेकी म यसपटक संवादको लतमा फसेँ । “ऊ भन्थ्यो जीवन र प्रेम दुवै अनिश्चयताका पर्याय हुन् ।” म भन्थेँ, “म फेरी अर्कोपटक एकोहोरो प्रेममा पर्न चाहन्न मलाई अनिश्चयता सँग डर लाग्छ” ऊ भन्यो “यो डराउँने बिषय होइन,  त्यसको लागी त जहिले पनि तयार हुनुपर्छ“ । म भन्थे, “म चाहेर पनि तयार हुन सक्दिन, मलाई तिमीलाई साथीमात्र सोच्छु प्रेम गर्न सक्दिन भन्नेसँग डर लाग्छ । म अब फेरी अर्को कोहीसँग प्रेम गरेर आफ्ना भावनाहरुलाई बली चढाउन सक्दिन । “

संवादहरु यी यस्तै हुन्थेँ । एक महिनापछि ऊ एकाएक हरायो । जसरी पानी परेपछि बादल हराउँछ । मैले कल्पना पनि गरेकी थिइन ऊ यसरी हराउला भनेर । उ अर्को क्षितिजको यात्री झै एकाएका मेरो डियमको इतिहासबाट हराउँदै थियो । मलाई लाग्यो अब मैले उसलाई यात्रामा भेटेको यात्री सम्झेर वा कहिलेकाही मात्र झुल्कने परको इन्द्रेणीभmै सम्झेर भुल्नुपर्छ । बिर्सनुबाहेक मैले उसलाई कही खोज्न सक्दिैनथेँ ।

एक महिनापछि ऊ टुइटरको दुनियामा त झुल्क्यो तर हेल्लो हाई पहिलेजस्तो गर्न छोड्यो । एक दिन “म मेरो काममा धेरै ब्यस्त भएकाले टुइटरमा कम आएको हुँ ।” उसले भन्यो । मैले किन आएनौ पनि भन्न सकिनँ । र स्माइलिका साथ भन्यो अब म भोलीबाट आउँनेछैन । मैले भने, “के अब गुडबाइ भन्ने समय आएको हो र ?  उसले हो भन्यो । मैले बिदाइका हातहरु हल्लाए । यो उसको मेरो डिजिटल सम्बन्धको अन्त्य थियो ।

थाहा छैन अब ऊ फेरी भेटिनेछ वा छैन । वा भेटिएपनि चिनिने छ वा छैन । यो अन्त्य हो वा सुरुवात ? अथवा यो केही होइन ? मैले बुझेकी छैन  वा मैले बुझेर पनि बुझने छैन । मलाई सधै लाग्थ्यो पर जान खोज्नेलाई जान दिनुपर्छ । मैले सधै परजानेहरुलाई बिदाइका हात हल्लाएँ । मलाई लाग्थ्यो कुनै दिन कोही आउँनेछ जीवनमा जो परजान्छु भनेर पनि फर्कनेछ । तर यो पटक ऊ फर्कनेँछ भन्ने आशा पनि रहेन मसँग । फर्किए पनि उसलाई मैले चिन्ने सम्भावनाहरु सारै कम छन् । 

सायद ऊ बादलमा कोरिएको चित्र पो हो की? जो सँग रमाउँन सकिन्छ तर भेट्न सकिँदैन । सायद ऊ त्यस्तै केही हो । मन चस्स घोच्छ । दुखेको मनलाई म  फेरी दुखाउँने मुडमा छैन । उसँगको सम्बन्धको यो अन्त्य हो । मैले यहि बुझ्नुपर्ने हुन्छ । जुन मैले चाहेकी थिइन त्यहि भयो । म फेरी अर्कोपटक अप्राप्तिको पिडा भोग्दैछु सायद उसले भनेझै यी सबका लागी  म अब तयार हुनुपर्छ ।.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

 उसले पहिल्यै भनेको थियो म हावा हुँ । मलाई लागेको थियो ऊ हावाको चरम स्वरुप बतास हो । हुन त  निमेसभरमा जीवनमा छिर्ने र निमेसभरमै बाहिरिनेहरु हावाका झोक्काहरु नै हुन् । मलाई पनि लाग्थ्यो ऊ त्यस्तै केही हो ।  उसले गरेको अन्तिम डिजिटल गुडबाइ मलाई लागेको थियो हाम्रो डिजिटल यर्थाथको अन्तिम सत्य हो । 

तर त्यस्तो भएन । ऊ फेरी ट्विटरमा फक्र्याे र भन्यो , “तिमीले लेखेको कथा पढेपछि किनकिन मलाई फर्कूफर्कू लाग्यो । मेरो फर्काइमा तिमी खुसी त छ्याौ नि ? भनन् ?” त्यो मेरो कथाको अन्त्य थियो सायद मैले कल्पना गरेको उसको र मेरो सम्बन्धको पनि । तर उसले भनेझै जीवनको अप्रत्यासितता त्यहा पनि लागु भयो उ फेरी ट्विटरमा फक्र्याे ।

मैले भने, “ म खुसी छु  तिमीले सोचेभन्दा धेरै नै” त्यो दिन उसले हासेको दुइटा इमोजी मात्र पठायो । भोलीपल्ट बिहान ट्विटर खोल्दा हरियो बटन देखेँ । खोलेको उसको डियम रहेछ , डियम उसले लेखेको थियो “ तिमी बारे म के महशुस गर्छु मलाई थाहा छैन तर तिमीले कथामा जसरी हाम्रो सम्बन्ध ब्यक्त गर्यौ त्यो सुन्दर थियो । तिम्रो कथा पढेपछि मलाई लाग्यो म यर्थाथमा भन्दा कथामा रोचक लाग्दोरहेछु ।” उसको प्रतिउत्तरमा मैले भने, “तिमी बास्तबमै रोचक छौ, तिमीमा चाखलाग्दोपना नभएको भए तिम्रो बारे म कहिल्यै लेख्ने थिइन । झन् प्रकाशित त गर्नेनै थिइन । तिमी मेरो डायरीमा मात्र सिमित रहने थियौ ।” उसले “ ओ त्यसो पो ............चाखलाग्दो मान्छे म भनेर” प्रतिउत्तर दियो । यसरी रोकिएको हाम्रो सम्वाद फेरी दोहोरिन थाल्यो ।

“यो डिजिटल सम्वादको यूग हो । तिमी र म चाहेर पनि योबाट  टाढा हुन सक्दैनौ । तर जसरी मैले तिमीलाई कथामा प्रेमील र रोचक पात्र बनाएकी छु  यो मेरो आफ्नै स्वार्थ हो । तिमी आफूलाई कथाको पात्र जस्तै छु भन्ने नसोच । तिमी त्यो पात्र त हौ तर मेरो कल्पनाका,े यर्थाथमा तिमी त्यो भन्दा फरक पनि हुनसक्छौ । मैले बुझ्नै बाकी छ तिम्लाई” एक दिन हाम्रो सम्वादको क्रममा मैले च्वास्स भनिदिएँ । उसले त्यस बखत केही भनेन ठिकै हो मात्र भन्यो । मलाई थाहा छैन उसले त्यो दिन के सोच्यो । भोलीपल्ट सम्वादकै क्रममा उसले  एउटा महत्वपूर्ण कुरा भन्छु ल भन्यो । मैले हस् भने । उ त्यो दिन लगातार बोल्यो , “ जब मैले तिम्रो कथा पढेँ मलाई लागेको थियो तिम्ले मलाई साच्चै मनपराउँन थालेकी छौ । र मलाई लाग्यो लोभिएका मलाई हेर्न चाहने आँखाबाट म यति चाँडै ओजेल पर्नु हुँदैन । बास्तकमा म फेरी ट्विटर तिम्रै लागी फर्किएको थिएँ । सायद तिम्रो त्यो कथा नपढेको भए म फकर्ने पनि थिइन होला । तिम्रा अक्षरहले मलाई लोभ्यायो । वा तिम्रो म प्रतिको हेराइले । तर हिजो तिमीले जे भन्यौ त्यो सुनेपछि थाहा भयो कथा लेख्नु भनेको स्वार्थी हुनु रहेछ । तिमीले जे भन्यौ त्यसमा मैले तिम्रो लेखकीय स्वार्थ मात्र बुझेँ । कथालाई रोचक बनाउँन जसरी तिम्ले हाम्रो सम्बन्धको कृतिम प्रेमिलतालाई रोज्यौ यसले मलाई दुखि बनाएको छ ।”  उसले त्यो दिन गरेको सम्वादले मलाई दुखि मात्र होइन ऊ भन्दा झन् दुखि बनायो । मैले उसलाई म तिम्लाई मन पराउँदिन कहिल्यै भनेकी थिइन तर उसले यसरी बुझ्यो मानौ त्यो कथा झुटको पुलिन्दा थियो । मैले त्यो कथा झुटमाथि झुट थप्नको लागी लेखेकी थिइन ।  त्यो समयको अनुभूति थियो तर अनुभूति जस्तै यर्थाथ पनि पे्रमिल थियो आज पनि  म भन्न सक्दिन ।

यदाकदा लेखेर गर्ने सम्वादहरु अपूर्ण बन्न पुग्छन् । सायद शब्दहरुले बिरलै अनुभूतिलाई ब्यक्त गर्न सक्छन् । मैले चाहेर पनि त्यसपछि  उसलाई मन पराउँछु भन्न सकिन । उसलाई लाग्यो मेरो जीवनमा उ पात्र बन्यो र पात्रमै अन्त्य भयो । मलाई लाग्यो म कथाकार भए र एक सुन्दर सम्बन्धको अन्त्य कथामै गरेँ ।

मैले कथामा गरेको सम्बन्धको अन्त्य सुन्दर बन्यो तर उहि चिज जीवनमा एक अपूर्ण र कुरुप यर्थाथ बन्न गयो । त्यसपछि उ पहिलेझै मसँग कहिल्यै बोलेन । उसका र्यान्डम प्रश्नहरु जसले मलाई उ प्रति कायल बनाएको थियो त्यो मैले चाहेर पनि फेरी महशुस गर्न पाइन । त्यस दिनपछि उसले मलाई पहिलेझै के छ हजुर कहिल्यै भनेन र म उसको प्रिय मान्छेबाट लेखक महोदयमा रुपान्तरित भएँ ।

मलाई जहिले लाग्थ्यो जीवन कथाहरुको सुन्दर संयोजन हो । बिना कथा हामी सबै अपुरा छौ । तर मैले जीवनलाई हेरेको दृष्टिकोण केवल एक स्वप्न चित्र बन्न गयो । यर्थाथमा जीवन कथाभन्दा गयौ गुना कुरुप र कठिन रहेछ । जसरी उसको चित्रण पात्र हुँदा सुन्दर लाग्छ यर्थाथमा त्यो भन्दा कयौ गुना अमिल्दो लाग्दो रहेछ । आजकल म उसको र्यान्डमनेसमा आफूलाई समेट्न खोज्छु तर लेखक चाहेर पनि र्यान्डम बन्न सक्दोरहेनछ । अरुझै म पनि कथाको मिथिकल संरचनामा बाधिएकी रहेछु जीवनकोझै ।

यर्थाथमा कथा कहिल्यै जीवन बन्न सक्दो रहेनछ । र जीवन कहिल्यै पूर्ण कथा बन्न सक्दो रहेनछ । हामी अकथाभित्र कथा मात्र खोज्दा रहेछौ । र कथालाई सुहाउँने बनाउँन बास्तबिकतालाई बदल्दा रहेछौ वा भनौ एकल यर्थाथलाई पूर्ण सत्य बनाउँन प्रयास गर्दा रहेछौ । मैले त्यही गरेँ मैले कल्पना गर्ने प्रेमिलतालाई उसको र मेरो सम्बन्धको प्रेमिलतामा बदल्न खोजेँ र नराम्ररी पछारिएँ । आज म कथाकार भएँ तर किनकिन सम्बन्धको बागडोरमा बाहिरनै रहन पुगेँ । सायद यो कथाकारहरुको समस्या हो । हामी जीवनलाई दोहोरीरहने बिम्बझै कथा भनिदिन्छौ तर जीवन कथा हुँदै होइन । जसले बनाउँन खोज्छ उ जीवनका पात्रहरु माथी खेलवाड मात्र गर्छ ।

यर्थाथमा मैले कथा मेरो आफ्नो लागि लेखेकी थिएँ उसले बुझ्यो त्यो उसको लागि थियो । कथा लेख्नु आफैँमा एक इतिहासलाई आफ्नै नजरले केरमेट गर्नु हो । र केरमेट माथि प्रश्न गर्नु जायज पनि थियो उसले त्यहि गर्यो । उ कथाकार थिएन उ जीवनको नायक थियो त्यसैले यर्थाथताको खोजी गर्यो । म कथाकार भए र यर्थाथलाई मोड्न खाजेँ । के यो सामान्य हो वा मानिसको रुपमा मेरो कमजोरी हो म अझै बुझ्दै छु । तर एउटा त्यस्तो ब्यक्ति जसलाई चाहेर पनि गुमाए त्यसले मानिसको रुपमा मलाई सधै पिडा दिनेछ ।

बिस्तारै बिनाकारण उसको र मेरो सम्वाद पातलिँदै थियो । म चाहन्थे मेरो कथाले लेखेको इतिहास पुनरावृत्ति नहोस् । तर त्यहि दोहोरीएको छ जुन म नदोहोरीयोस् भन्ने चाहन्थे । करिब एक महिना भयो उससँग म बोलेकी छैन । उसले बोलाएको पनि छैन । उसको र मेरो सम्बन्ध वा भनौ डिजिटल सम्बन्ध अब पात्र र लेखकको रुपमा टुङ्गिएको छ । र जीवन आफैमा एक कथा बनेको छ एक अपूर्ण कथा । उ पात्र भएर खुसी छैन । म जीवनलाई केरमेट गरेर कथा बनाएकोमा पनि खुसी छैन । 

उ कता गयो के गर्दै छ न पहिले थाहा थियो न अहिले थाहा छ । उसको र मेरो विच जहिले पनि अर्ध सत्यहरु साक्षि थिएँ आज पनि त्यहि छ । उसलाई तिमी कथामाझै त्यति प्रेमिल चाखलाग्दो नभएर पनि प्रेमिल छौ किनकी मैले कथाको तिमी भन्दा पनि बास्तबिक तिमीलाई मनपराउँछु भन्न कहिल्यै सकिँन । कथाकारको रुपमा मलाई यी बाक्यहरु अपूर्ण लागे । तर मानिसको रुपमा मैले उसलाई हेर्ने नजर यहि हो । तर उ आफ्नो यात्राको लागि म बाट बिनाकारण टाढा भएको भए पनि म खुसि हुन्थे तर उ मेरो कथाको कारण म बाट टाढा भएको छ जसले मलाई सधै पोल्नेछ । कृपया यो कथा कहि कतैबाट पढ्दैछौ भने “तिमी खुसी त छौ नि भन्दै फेरी आइदिनु” म तिमीले सोचेभन्दा बढी खुसी हुनेछु ।

मसिना कुरा –भाग ७

 

दिन घमाइलो छ । आकाश खुल्ला छ । मानिसहरुको चहलपहल केही बाक्लो छ । पुजाकोठाबाट धुपको बास्नाले सडक र गल्लिहरु महकिँदै छन् । आजको बिहानी सोचेझै शान्त छैन । एकखाले चहलपहल हिजो देखीनै कायम छ । झ्यालमा बसेर बाहिर निहाल्दै छु । महिलाहरुमा बिसेष उत्साह छ, बिहानै नुहाएको कपाल फिजाउँदै दुवो र फूल टिप्दैमा उनीहरु मस्त छन् ।

यो तीजको बिहानी हो, आज टोल, छिमेक र सडक शान्त बन्न चाहेर पनि बन्न सक्दैन । आजबाट असोज लागेको छ । मौसममा चिसोपन बढ्न थालेको छ । बिस्तारै सयपत्रि र मखमली फूल्न थाल्नेछन् । हावामा सयपत्रिको महक मिस्निेछ । मलाई कहिलेकाही यो सब बारे सोचिबस्दा कुनै चक्रझै लाग्छ । हरेक बर्ष यसरी नै चाडबाडहरु भित्रने गर्छन् र यसरी नै हामीलाई लाग्छ यो कुनै नौलो चाड होइन र पनि नौलो हो ।

कहिलेकाही लाग्छ यी चाडबाडहरुलाई म अबलोकन मात्र गर्छु । म यसमा प्रत्यक्ष सहभागीता जनाउँदिन । हिजो जस्तो थियो मेरो लागि आज पनि उही हो । यति हो बाहिर हेर्दा अल्लि फरकझै लाग्छ । भर्खरै चियाको गिलास रित्ताएको छु । औलाहरु किबोडमा छन्, सिध्याउनुपर्ने काम चाङ लागेको छ । र पनि मलाई यसरी अक्षरहरुमा पोखिन रमाइलो लाग्छ ।  गर्ने भनेको रमाइलो लाग्ने काम नै हो नि, होइन र ?

आमासँग टाढा बस्न थालेको बर्षौ भयो र पनि चाडबाडको बेला आमालाई म नभएको अल्लि कम रमाइलो अवस्य लाग्छ । सायद आमाहरु यस्तै हुन्छन् । मलाई कहिलेकाही लाग्छ अरुलाई गुमाउनु भनेको आधा हो भने आमा गुमाउनु भनेको सिङ्गो हो । उहाँलाई आज पनि लाग्छ अरुका छोरीझै म पनि रातै रंगिएर नाचु, दिनभर बर्त बसुँ । म चाहेर पनि उहाँले सोचझै बन्न सक्दिन । उहाँलाई लाग्छ म  निरस छु । हुन त मलाई पनि कहिलेकाही त्यस्तै लाग्छ । 

सायद हामीले चाहेझै हामी पछिको पुस्ता कहिल्यै बन्दैन । अनेकौ बन्धनहरुलाई नियती ठानेर स्विकारेका मेरा आमा पुस्ताका सबैलाई लाग्छ छोरीहरुले धेरै कुरा नबुझे पनि स्विकार्नुपर्छ । तर समयसँगै स्विकारोक्तिका परिभाषाहरु बदलिँदा रहेछन् । मेरी आमाले मैले बुझ्ने जीवनका परिधिहरु अब बदलिएका छन् । म उहाँको खुसीको लागि उहाँले सोचेझै सबै गर्न सक्दिन । सायद यो पुस्तान्तरणको श्रृङ्खला यसरी नै चलिरहनेछ ।

मलाई  केटाकेटीदेखी नै नानिहरुलाई तिमी यस्तै खाले बन भनेर निर्कोल गर्ने बानी किनकिन उचित लाग्दैन । तीज आउन एक हप्तादेखी नै स्कुने नानीहरु रंगिएर साडी र चोलोमा स्कुल आएको पनि मन पर्दैन । मलाई लाग्छ केटाकेटीलाई आफैले निर्कोल गर्ने अवस्थामा पुगेपछि मात्र यी सब चिजको लागि खुल्ला गर्नुपर्छ । 

कहिलेकाही लाग्छ समाज बदलिसक्यो कहिलेकाही लाग्छ समाज उस्तै छ । चाडबाड स्वतन्त्रता बनुन् बन्धनहरु नबनुन् । कहिलेकाही संस्कृति भन्दा बजार डरलाग्दो लाग्छ । सायद आज संस्कृतिभन्दा पनि बजारले हामीलाई रङ्ग्याउन चाहन्छ । हामीलाई लाग्छ बजारझै बन्नु आफू हुनु हो । बेलुका सञ्जालमा फोटोमा उ राम्री की म राम्री भन्ने पोप्टहरु झुल्किन थाल्छन् । अनि हामीलाई लाग्छ यो सब सामान्य हो । तर के यो सब सामान्य हो ? बर्षौ भयो आफैलाई सोधिराखेको आज पनि सोधिरहेछु ।

मसिना कुरा– भाग ६

“जिन्दगीले दियो यति छोटो मिलन, मैले चाहेजति माया गर्न सकिन, मलाई माफ गर” दुर्गा परियारको यो गीत मोवाइलमा बज्दै छ । दिन घमाइलो छ अनि रमाइलो पनि । आकाश खुल्ला छ । भर्खरै आफ्नै हातको चिया खाइभ्याएकी छु । कहि जानु छैन । कहिलेकाही आफैसँग मात्र बिताएका यी दिनहरु अति नै प्रिय लाग्छ ।

शनिवार भएकाले होला मान्छेहरुको चहलपहल कम छ । सबारीसाधनहरु सडकमा कम छन् । बिहानीको सान्नाटालाई कसैले बिथोलेको छैन । मार्खेजका दुई पुस्तकहरु र अरुण सरको पुस्तक रिडिङ टेबलमा छन् । भर्खरै स्मृति रबिन्दरको “द उमन हु क्लाइम्ड द ट्रि” पढिभ्याएकी छु । लामा पुस्तकहरु पढ्न मलाई अत्यास लाग्छ । करिब ४५० पेजको यो पुस्तक पढ्दा त्यस्तै अनुभव पाएको छु ।

आज शनिवार भएकाले होला मन शान्त छ । कहि भाग्नुपर्ने, सिद्वाउनुपर्ने कामका डेडलाइनहरु कम छन् । हुन त दैनिकलाई पेल्ने अत्यासलाग्दा काम गर्न छाडेको तीन बर्ष भै सकेछ । मन नपर्ने काम गर्दिन भन्ने अवस्थामा पुग्नु पनि लग्जरी नै रहेछ । दुर्गा परियारको यो गीतले अनाठो महशुस गराउँदैछ । हाम्रा गीतहरुमा  प्रेम र मिलनका कथाहरु असाद्वै भेटिन्छन् ।

प्रेम , मिलन, बिछोड यी यस्ता अमूर्त शब्दहरुलाई ब्याख्या गर्न कदापी सजिलो छैन । जीवनझै यी सब कुराहरु छ्यभङ्गुर छन् । केलाई प्रेम भन्ने, केलाई प्रेम नभन्ने मलाई प्रेम भन्ने शब्द असाद्वै मिसलिडिङ लाग्छ । प्रेम गरेझै महसुस गर्नु छुट्टै कुरा तर साँञ्चै प्रेम केहो भन्ने प्रश्न अर्कोतिर आउँछ । हुन त यी कुराहरु गर्नु बेकार छ । सायद संसार यीनै प्रेमका कथाहरु बेच्न आतुर छ । म मेरा कथाहरुमा मेरा पात्रहरुलाई , “म तँलाई प्रेम गर्छु भन्ने बनाउँन सक्दिन” । मलाई लाग्छ यो सब बेतुकको कुरा हो । सायद यो मेरो कमजोरी हो ।

मिलन र बिछोड सायद यी सब सुनिआएका आफ्नाझै लाग्ने अबधारणाहरु मात्र हुन् । गहिरेर हेर्दा यीनिहरुको अस्तित्व छ पनि छैन पनि । तथापी हामी आफ्ना अगावहरुलाई प्रेमकै अर्को स्वरुप ठान्छौ । सायद मिलन र बिछोड जीवनका नियतीहरु मात्र हुन् । छोड्नु र एक अर्कावाट टाढा हुनुको नियतीलाई हामी कसैले टार्न सक्दैनौ । 

यी गीतका कुरा भए जीवनमा पनि हामी सात जुनीका कुरा गर्दा रहेछौ । आजलाई नदेखी भोलीको कल्पना गर्नु सायद हाम्रो मिथकिय कल्पना हो । गहिरेर हेर्दा मानिस मानिस बिचको सहयात्रा केवल केही समयको लागि हो । आफ्नाहरुलाई बिस्तारै गुमाउँदै जानुको नियतीलाई हामी टारेर पनि टार्न सक्दैनौ । त्यसैले अजम्बरी कल्पना गर्नु बेअर्थ लाग्छ  र बेतुकको पनि ।

सायद मिलन बिडोडका कथाहरु हामी सधैँ गाइरहेनेछौ । बिडोडलाई सरापिरहनेछौ । र प्रेमका शब्दहरुलाई अगालिरहनेछौ । हुनसक्छ यी सब लगावका कथाहरु हुन् । हामी चाहेर पनि मूक्त हुन ग्राहो छ । यी माया मोहका जन्जालहरुमै हामी रुमलिरहनेछौ ।

मसिना कुरा– भाग ५

 

चराहरुको चिरबिरले बिउँझिएको छु । बिहानी रमाइलो छ तर शरीर फूर्तिलो छैन । बिरामी परेको बेला सम्झने भनेको घर र आमा नै हो । आलस्यताले छोड्न सकेको छैन । तथापी सुतिरहन सक्दिन । बिहानीलाई महसुस गर्न चाहन्छु ।

मानीसहरुको ओहोरदोहोरको रफ्तार सकिएको छैन । करबलले हिड्दा दुख ठान्नेहरु आफ्नो इच्छाले जति पनि हिड्छन् भन्ने बुझ्न ग्राहो छैन । हल्का चिसोपन बढेको छ । आकाश खुल्ला छ । प्रकृतिले दिने आनन्द सायद अरु केहीले दिन सक्दैन । तथापी बिरलै जीवनको खुसीको आधार प्रकृति भन्ने ठान्छौ ।

अब एकछिनमा कामको लागि निस्कनुछ । शरीरले जा भन्न सकेको छैन । तथापी जनि नै कठिन भएपनि कमामलाई कामकै रुपमा लिनुपर्छ भन्ने मलाई लाग्छ । आफूलाई चलाएमान नबनाएको भोलिपल्ट समय आफ्नो हातमा रहँदैन । थुप्रै कामहरु  सिद्वयाउनुपर्ने छ । समयलाई हामी रोक्न सक्दैनौ । यी अनौठा भाष्यहरुभिज उठ्नु र दौडनुको नियतिलाई हामी नर्कान सक्दैनौ ।

कहिलेकाही लाग्दछ केको लागि यो भागदौड गर्दैछु के पाउँदैछु के गुमाउँदैछु । आफूले आफैलाई प्रश्न गर्न थालेको पनि कयौ बर्ष भयो । प्रश्न गर्नुको बिकल्प अरु केही छैन । आफूले आफैलाई प्रश्न गर्न छाडेको भोलिपल्ट आत्मरतिमा रमाउँन मात्र सकिन्छ । आफूले आफैलाई म गज्जबको मानिस हुँ भन्ने ठान्न गाह्रो छ । गुनासो त आफैँसँग पनि रहदो रहेछ ।

यी गुनासाहरुविच आफैलाई अघि बढाउनुको बिकल्प छैन । सायद हामी सबैले चलायममान हुनुको नियतीलाई स्विकार्छौ । गुनासो र कुण्ठालाई बोकेर हिडिरहन नसकिने रहेछ । 

कहिलेकाही लाग्छ, संसारलाई गह्रौ्र र उराठलाग्दा लाग्ने यी यस्ता कुरा कति गरिबस्नु । अरुझै भैदिनु पनि ठिकै हो । दुई चार ओटा टिकटक भिडियो बनाउँ, दुई चारवटा आत्मरतिका पोष्टहरु फेसबुकमा गरेर यहि हो जीवन भनेर रमाइदिउँ भन्ने पनि लाग्छ । धेरैको लागि जीवन भनेको त्यस्तै केही हो । तर मन मान्दैन । यो नमान्ने मनलाई म मनाइराख्न पनि सक्दिन ।

आज गफ गरिबस्ने बिषय पनि रहेनछ । सायद म रित्तो छु । कहिलेकाही यस्तो अबस्थामा रहनुले अर्कै आनन्द दिन्छ । सायद केही नरहनु सबैथोक हुनु हो । सबैथोक नभएको अबस्थामा हामी ठूलो आवाज निकाल्छौ । अपूर्णताको अवस्था असाद्वै अप्रिय अवस्था हो । हुन त पूर्णताको अनुभूति हामीसँग बिरलै हुन्छ । 

आज भन्नेकुरा यतिनै भएकाले यी मसिना गफहरुलाई यहि अन्त्य गर्न चाहन्छु । सायद अबको भेटमा अरुनै कुराहरु हुनेछन् ।

मसिना कुरा – भाग ४

 

पानी परेर आकाश खुल्ला भएपछिको बिहानी कविता लेख्नुअघिको कागजझै लाग्छ । मौसम सफा छ । मानिसहरुको चहलपहल उही गतिमा छ । भर्खरै घाम उदाएको छ । घामका किरणहरुले हल्का चिसो मौसममा हल्का न्यानोपन दिएका छन् । समग्रमा बिहानी रमाइलो छ । पर क्षितिजमा बादलका केही टुक्राहरु अझै केही छन् । मौसममा सरद र बर्षा ऋतु दुबैको प्रभाव छ ।

गर्नुपर्ने काम जम्मा भएर बसेका छन् । तथापी यी किबोडका किहरुलाई मैले नकार्न सकिरहेको छैन । चाडबाडहरु भित्रिएका छन् । राता सारीहरुमा हिड्नेहरुको भिड सडकमा बाक्लो छ । तिज आउनुअघिको अघिल्लो साता मलाई काठमाडौँका गल्लिहरु अचम्मका लाग्छन् । एक वर्गको लागि यो भब्यता र सम्पन्ताको प्रदशन हो, अर्कोको लागि देखासिकि त्यो भन्दा तल्लो बर्गको लागि केबल एक रमिता । यो समय मलाई सहरमा केही रमिता चलिरहेझै लाग्छ । म यसलाई स्वतन्त्रता मात्र भनेर आफूलाई सम्झाउँन सक्दिन । दायित्व बिनाका स्वतन्त्रताहरुले मलाई कहिल्यै आकर्सित गरेन । म यसलाई तिम्रो जीवन तिम्रो रोजाइ मात्र भनेर छोडिदिन सक्दिन ।

हुन त यो सहरमा सधै रमिता नै चलिरहेझै लाग्छ । साउँनमा पहेलो र हरियोको रमिता, भदौमा रातोको रमिता अनि त्यसपछि अर्काखाले रमिता । सायद हामीलाई यस्तै यस्तै गरीराख्न मनपर्छ । शक्ति र सत्तामा रहनेहरको अर्को खाले रमिता । गाह्रो त्यो वर्गलाई छ जसको छोरो सात कक्षा पढ्दापढ्दै गाडिको सहचालक बन्छ, छोरी आठ पढ्दापढ्दै गर्भवती बन्छे, बाआमा आफ्नो गाउँ फर्केर नागरीकता बनाउने हैसियतका छैनन्, त्यही कारण छोराछोरीसँग जन्मदर्ता छैन । उनीहरुको जीवनबारे सोचिबस्न कसैलाई फूर्सद पनि त छैन । सबैलाई  लाग्छ कसैको दुखबारे सोचिबस्नु बेकार हो । यस्तै यस्तै चलिराछ, जताततै रमिता नै त छ ।

यी रमिताहरुको भिडमा आफैँलाई खोजिबस्छु कहिलेकाही, आफ्नो  जीवन पनि एक रमिता नै पाउछु । हुन त भिड केवल एक कोलाहल हो । तर धेरैलाई लाग्छ भिडझै हुनु बास्तबमा जीउँनु हो । तर बिना मतलबको यो देखासिकिको भिडले हामीलाई कहाँ लग्नेछ । आफूले आफैँलाई खोज्दा कहाँ भेट्नेछनै । यो बिनाअर्थका देखासिकिका भिडलाई देखेर कहिलेकाही हाँसो पनि उठ्छ । 

  तिजलाई गालि गर्नेहरु अब तिजलाई स्वतन्त्रता र मूक्तिको प्रतिक ठानेर राता साडीहरुमा नाच्दैछन् । थाहा छैन यो के हो, के होइन ।  तर भिड भनेको आफ्नो विचार बोकेर हिड्ने समूह होइन रहेछ । भिडले त केबल जे देख्छ त्यही नक्कल गर्दो रहेछ । र त्यो नक्कललाई नै आफ्नो बिचार ठान्दो रहेछ  ।

राता साडिमा नाच्नेहरुको भिडमा ननाच्नेहरु बहिष्कृत छन् । ननाच्नेको भिडमा नाच्नेहरु । दुबैलाई आफ्ना अडानहरु सबैभन्दा बुद्विमतापूर्ण लाग्छ । सायद संसार यसरी नै चल्छ । र यसरी नै चलिरहन्छ । यो बारे  सोचिबस्नु सायद दुखी हुनु हो । 

आफ्नै जीवनका रमिताहरु छोडेर अरुबारे सोजिबस्नु मूर्खता हो । कहिलेकाही आफ्नो मूर्खता देखेर आफैलाई हाँसो उठ्छ । 

मसिना कुरा– भाग ३

र्मिमिरे बिहानीमा उठेको छु साथमा कुकुरहरुको एकतमासको भुकाइ छ । बाटोमा मर्निङ वाक गर्ने एक लर्को मानिसहरु लोहोरदोहोर गर्दैछन् । सडकमा भर्खरै परेका पानीका डोबहरु छन् । सबले एकतमासको दिनको सुरुवात गर्दैछन् । सायद बिहानीहरु सबैका यस्तै हुन्छन् । तर मलाई घाम झुल्किनु अघिको शितल बिहानी असाध्दै मनपर्छ । बिहानीमा अनौठो मोहकता हुन्छ, दिन अघि बढ्दै गएपछि बिस्तारै त्यो कम हुँदै जान्छ । 

मलाई बिहानी बाल्यकालझै लाग्छ । शान्त, चन्चल तर सुमधुर । घाम उदाएपछि, दिन ठल्केपछि उठ्नेहरु देखेर कहिलेकाही अचम्म पनि लाग्छ । उनीहरुले सिँगो बिहानीलाई मिस गरेझै लाग्छ । 

किबोड अगाडी बसेकी छु । चराका एक बतासहरु आफ्नै लयमा उड्दैछन् । मलाई चराझै स्वतन्त्र कोही लाग्दैन । उनीहरु देश देशावरको यात्रा बिना कुनै परिचय गरिदिन्छन् । चरालेझै संसारको बिबिधता कसले देखेको होला, कसले सम्झेको होला । मलाई चराहरु यायावरझै लाग्छन् । उनीहरुको यात्रा बिना सिमा र बन्धनको यात्रा हो । हामी त बन्धनमा बाधिएका छौ, हामी गर्ने उडान कल्पनाको मात्र हो ।

चराझै स्वतन्त्र भएको भए, बिना पासपोड र बिना भिसा यात्रा गर्न सक्ने भए म पनि म पनि कुनै पर भूगोलमा कोही मानिसलाई भेटी आउँथे । तर सम्भव छैन । हामीहरु सिमित छौ । जति पर पुगेपनि मानिस हुनुको नियती सिसितताको नियती हो । चाहेर पनि हामी आफ्ना सिमितताहरुलाई बिरलै नाघ्छौ ।

हामी जति पर पुगेपनि, आफैसँग भाग्न खोजेपनि रहने घाँम, जून र फूलहरु रहेछन् । माटो रहेछ, नदीहरु रहेछन् । सायद हाम्रा सारथीहरु याीनै हुन् । तर हामीहरुले उनीहरुले दिने साथको अनुभूति बिरलै महसुस गछौ । हामीलाई लाग्छ बाच्नको अरु कोही चाहिन्छ । हामी मानिसहरुमा मात्र साथको खोजी गर्दा रहेछौ । खासमा साथ त हामलिाई प्रकृतिले पो दिँदो रहेछ ।

मानिसले मानिसलाई दिने साथ केही बर्षको मात्र हो । जनम जनम सँगै बाच्छौ सँगै मर्छौ भन्नेहरु पनि केही बर्ष हो सँगै रहने । सायद मानिसले अब एक्लोपनलाई सेलेब्रेट गर्न सक्नुपर्छ । कहिलेकाही लाग्छ जनमजनम, दुरदुरको खोजीमा हामीले आज जीउँन छोडिसकेका छौ । कृतज्ञ हुनुपर्ने त दिनदिनैको साथको लागि रहेछ । आजकल लाग्छ एकतमासले एक्लै यात्रा गर्नुमा कुनै खराबी छैन कृतज्ञ त तिनीहरुसँग  हुनुपर्छ जो दिनदिनै भेटिन्छन् र केही सिकाएर जान्छन् । कहिलेकाही लाग्छ छोडी जानेसँग के गुनासो राख्नु । सायद छाडिहिड्नु मानिस हुनुको नियती हो ।

किनकिन आजकाल सबैकुरा यात्राझै लाग्छ । पाउँनु र नपाउँनुको यात्रा । सायद यात्रामा केही स्थायी हुँदैन मानिसको जीवन पनि त्यहि हो । हामीलाई लाग्छ हामी सधै यस्तै रहन्छौ तर प्रत्येक दिन हामी अघिल्लो दिनको मानिसझै रहदैनौ । तथापी साथ भने हामीलाई अजम्बरी चाहिँदो रहेछ । 

यी यस्तै कुराहरु हरेक दिन सोच्ने गर्छु । लाग्छ यो चिन्तनमनन बिना बाचेँ पनि बाचेझै नहुँदो रहेछ । कहिलेकाही यी कुरा सोचिबस्न लेखीबस्न कसैलाई समय छ र ? जस्तो पनि लाग्छ । समय भएकाले लेख्ने पो हो की भन्ने पनि लाग्छ । यस्तै यस्तै लेखिरहन थालेको पनि दश बर्ष भैसकेछ । लेख्दादेख्दै यस्तो लाग्छ यस्तो देख्नु सामान्य हो । जुन कुरा तपाई सधै गर्नुृहुन्छ त्यो सधै सामान्य नै लाग्दो रहेछ । मेरो लागि लेखाइ त्यही हो । मलाई नपढी नलेखी बसेका दिनहरु अत्यासलाग्दा लाग्छन् । सायद लेख्नु आफैलाई बुझ्नु हो । मलाई आजकाल लेखाई पनि यात्रा झै लाग्छ ।

लेखाई त्यस्तो यात्रा हो जो मलाई गर्नु थियो । यो मैले बाचेको सपना हो । नलेखेको भए यदाकदा लाग्छ म भिडमा त्यसै हराउँने थिएँ । दिन नपुगी जन्मेको हुनाले बुबाले आफन्तसँग भन्नुहुन्थ्यो रे यो ठूली भैन भने म यस्लाई झोलामा बोकेर हिड्नेछु । मलाई त्यहि झोलामा बोकेर हिड्ने मानिस बन्नु छ । मलाई कहिलेकाही लाग्छ लेख्नु भनेको कसैको झोलाबाट कसैको हृदयसम्म पुग्नु हो । मलाई कसैको हृदयसम्म पुग्नु छ ।

मसिना कुरा– भाग २

 

दिन सफा छ । घाम उदाएको छ । झ्यालबाट पर हेर्दै छु फूलका बोटहरु प्रफूलित छन् । बिहानीको घाममा अनौठो उत्साह हुन्छ । त्यो उत्साहले मलाई पनि छोएको छ । सञ्चो नभए पनि भएझै महसुस भएको  छ । काममा गएको छैन । कहिलेकाही काम बिनाका दिनहरु अति प्रिय लाग्छ । टेबलमा केही किताबहरु छन् भर्खरै मेरो कोठामा भित्रिएका, सायद अबको एक महिना यीनले मेरो साथ दिनेछन् । पुस्तकहरु पनि मजस्तै खिरिला छन् । मलाई स–साना स्वरुपका पुस्तकहरुले बढी आर्कसित गर्छन् ।

शरद ऋतुका यी बिहानीहरुले एक खाले सुबास बोकेका हुन्छन् । कहिलेकाही स्मृतिमा पनि पुर्याउँछन् । अबका बिहानीहरुले दशैको सुगन्ध बोकेका हुन्छन् । दशै भन्ने बित्तिकै दशै वरिपरिका हिमालहरुको सम्झना आउँछ । जब घामका किरणहरु हिमालमा पर्छन् त्यो सुनौलो रंगका हिमालहरु दशैका हिमालहरु हुन् ।  केटाकेटी बेला लाग्थ्यो सुनौलो हिमाल देखीनु दशै आउँनु हो । काठमाडौका बिहानीहरुमा त्यी हिमालहरु रहदैनन् तथापी मौसमले दशैको सुगन्ध अवस्य बोकेर आउँछ ।

अबको एक महिना अझ त्यही पुरानो दैनिकिलाई अघि बढाउनु छ । कहिलेकाही कामको निरन्तरता अत्यासलाग्दो लाग्छ । आफैलाई किन यस्तो लाग्छ भनेर  प्रश्न पनि गर्छु  यदाकदा तथापी अनुत्तरीत पाउँछु । मलाई निरन्तरता मन नपर्दो रहेछ आजकाल बुझ्दैछु । मलाई स्थिर मान्छेहरु देखेर असाध्दै लोभ लाग्छ । कहिलेकाही लाग्छ रुखहरुझै स्थिर हुनुपो जीउँनु हो । बिना हलचल जीउनुको नियतीलाई स्विकार्नु सायद जीवनको मध्यमार्गमा यात्रा गर्नु हो । तर आफूले आफैलाई हेर्दा बतासझै भेट्छु । सायद बहकिन्छु र पो लेख्छु । यी बिनाअर्थका लेखाइहरु पनि त्यसैका स्वरुपहरु हुन् ।

करिब दुई बर्ष भयो बनारसका गल्लिहरु लोभ्याउँन थालेको । थाहा छैन किन तर छिट्टैनै जान चाहन्छु । मलाई कसैले याद नगर्ने गल्लिहरुमा यात्रा गर्नु छ । चिनेजानकोहरुको भिडमा म आफूलाई आफैजस्तो देखाउँन सक्दिन । आज पनि कोही नौलो मान्छेहरुलाई भेट्न भन्दा लामा लामा इमेलहरु लेख्न सजिलो लाग्छ । किन किन लाग्छ लेख्दा म आफूले आफैलाई छल्न सक्दिन । आफै भएर यात्रा गर्न चाहन्छु जहाँँ मेरो भाषा कसैले नबुझोस् । म को हुँ कसैले नचिनोस् र्। कहिलेकाही कमिलाझै जीउँन मन लाग्छ । सायद शुस्म हुनु सबैभन्दा सुन्दर जीउँनु हो  मलाई भब्यतासँग कुनै लगाव छैन । 

मानिसहरुलाई लाग्दो रहेछ एक्लै सहर बजार बिना उद्घेश्य डुल्नेहरु निरासताका बिम्बहरु हुन् । हुन पनि सक्छ तर मलाई लाग्छ, ति आफैलाई बुझ्न हिडेका स–साना बुद्घहरु हुन् । यस्तै यस्तै सोचिरहँदा पल्टाउँने पुस्तक भनेको कि सिस्नेरोजको “द हाउस अन म्याङ्गो स्ट्टि” हो, कि अभि सरको “फ्लानरको डायरी” । मलाई यी दुवै पुस्तकहरु सस्वर पढ्न असाध्दै मनपर्छ सायद अभि सरको भाषामा भन्दा यी शहरमा बिना उद्घेश्य डुली हिड्नेहरु फ्लानर हुन् । चाल्स बदलेएरले अठारौ सताब्दीमा प्रयोग गरेको यो बिम्बमा कहिलेकाही आफैलाई बोकिहिड्छु । कहिलेकाही आफ्नै यात्राको भूगोल नापि हेर्छु । सायद यो बेकामेहरुमको काम हो । हुनसक्छ म पनि त्यस्तै बेकामे हु ।

मलाई कहि पुग्नुछैन भनेर म बुद्घझै बन्न सक्दिन तथापी आफ्ना यात्राहरुले यदाकदा पोल्छ  । सायद आमा लामा यात्रा छिटो छिटो गर्नेहरु सायद जीवनका म्याराथुन धावकहरु हुन् । यदाकदा महसुस हुन्छ म धावक हैन रहेछु म त कछुवाझै रहेछु । मैले गरेको यात्रा आफू भित्रको यात्रा मात्र रहेछ । कहिलेकाही लाग्छ कुनै उचाइमा पुग्नु भनेको आफैलाई भेट्नु हो । सायद हामी सबै आफैलाई भेट्न चाहन्छौ ।

आजको बिहानी यसै सिद्घिएको छ । म स–साना कुरा आफैँसँग गरीबस्न असाद्वै रमाउँछु । सायद यो एक्लो सम्वाद हो । कति ठूलाठूला कुरा कती गरी बस्नु भन्ने पनि लाग्छ । हामीसँग यस्तौ कुरा गरिबस्ने समय पनि त छैन । कहिलेकाही आफूसँग यस्तो कुरा गरीबस्ने समय भएकोमा भाग्यमानी ठान्छु । किताब किन्न सक्ने लागत भएकोमा, किताब पढ्ने समय भएकोमा, चाहिनेनचाहिने कुरा लेखिबस्ने समय भएकोमा म आफूलाई सबैभन्दा भाग्यमानी ठान्छु । सायद यो लग्जरी हो । यदाकदा लाग्छ मलाई यो लग्जरीको भरपुग प्रयोग गर्नुछ ।

मृत्युको ब्याख्या : एक वैचारिक कोलाहल

 

  कविताझै, सिनेमाझै वा भनौ क्यानभाषमा कोरीएका रेखा र रंगहरुझै अन्त्यको कल्पना कसैले गर्दैन । अन्त्यको कल्पना आफैँमा एक दुरुप कल्पना हो । कुरुपता र सुन्दरता भित्र यसको अस्तित्व अट्दैन । यो आलेख ति सबै जानेहरुको नाउँमा जसले जान्छु है नभनी गए वा नजाउँ भन्दाभन्दै गए ।

प्रिय जानेहरु...

जीवनको रंगमञ्चबाट बिदा हुनु आफैँमा सुन्दर हो या कुरुप हो म जान्दिन । गुमाउँनुको पिडा सधैँ रहनेछ । चाहेर नचाहेर गुमाउँनु एक निरन्तर चलिरहने प्रक्रिया रहेछ आजकल बुझ्दैछु । जसरी तिमीहरु गयौ त्यसरी हामी सबै जानेँछौ । यो बाच्नुको यर्थाथ हो । यो यर्थाथको अन्तिम  उडान हो । जीवनको एक अन्तिम सत्य हो । बुझ्छु तर बुझ्दिन । सायद मृत्युलाई म कहिल्यै बुझ्न सक्दिन ।

त्यो फागुनको महिना थियो, मलाई अहिले पनि सम्झना छ  तिमी म जस्तै देखिन्थ्यौ । मलाई यदाकदा कसैले निर्जलाको सट्टा निर्मला भन्दा तिम्रो याद आउँछ । सपना देख्ने उमेरमा तिमी आफैँ एक कुरुप सपना बन्यौ । त्यसपछि तिमी बस्ने बेन्चमा अरु कोही बस्न थाल्यो । तिमी जानेहरुको लिस्टमा मिसियौ । हामी बस्नेहरुको स्मृतिमा तिमी धुमिल बन्दै गयौ । त्यसपछि मैले निर्मला नाम गरेको त कयौ भेटे र पनि तिमी जस्तै निर्मला थापा भन्ने कोही भेट्न सकिन । यदाकदा स्कुलका साथीहरुलाई सम्भिmदा तिमीलाई पनि सम्झिन्छु । तर तिमी जानुको यर्थाथलाई म सुन्दर सत्य अझै मान्न सक्दिन । मलाई अझै लाग्छ तिमी नगैदिएको भए हुन्थ्यो । तिम्रो घरवरपर पुग्दा जहिले मन चसक्क हुन्छ । अब त सम्झनाको नाममा धुमिलता मात्र बाकी छ र पनि  मृत्यूको कुनै अमूर्त चित्र बनाउँनुपरेमा पहिलो रेखा तिमी हुनेछ्यौ ।

.............................................................................................................................

मेरो मानसपटलको पहिलो हिरो तपाइ नै हो बा । चैतको त्यो महिना एक उराठलाग्दो समय थियो । चैतको त्यो हुरीले तपाईलाई पनि उडायो । अहिले पनि जुहारीकोटमा सजिएको अग्दो कद देख्दा तपाइकै याद आउँछ । तपाई गएपछि धेरै कुरा भए तर तपाई बिनाका भए । कहिलेकाही लाग्छ त्यो ठूलो परिवारको त्यो अग्लो मान्छे कता हरायो । तपाई जानुभयो, बिना जानकारी जानुभयो । सायद मृत्यु यस्तै नै हो एक मन भन्छ । तर अर्को मनले सधै भन्छ बाको बर्हिगमन एक आकस्मिक बर्हिगमन हो म यो स्विकार्दिन । मस्त फूल फूलेका तिहारहरु, पाकेको पहेलपुर सुन्तला र कसैले बिनाजानकारी हातमा थमाइदिएको कडक दुधचिया यी सबैसबैको केही हिस्साहरुले तपाइको आगमनको महसुस हुन्छ..... आज पजि । 

..................................................................................................................

कात्तिकको त्यो महिना शरद ऋतुले कहिकतै धोका दिएझै लाग्छ । परिवारको त्यो सानो मानिसको बर्हिगमन सहज थिएन । प्रत्येक तिहार मेरी आमाको लागि सानो भाइबिना स्विकार्न सजिलो छैन । त्यो भन्दा बढी माइजुको मौनताले पिरोल्छ । नभएकाहरुकै नाममा जीवन बाचिदिँन समाजले सोचेझै सजिलो पक्कै छैन र पनि अन्त्यको कुरुपता यहि रहेछ । सधैलाग्छ कसैको अन्त्यले ऊ सँगैको अर्को मान्छेको आफ्नो भागको खुसीको अन्त्य कहिल्यै नहोस् । 

.......................................................................................................................

किनकिन सधै लाग्छ कोरोनाको कथा भनेको मृत्युको कथा हो । रोगले बिनाकारण मागेको अन्त्यलाई स्विकार्न त्यति सहज रहेनछ । सबैभन्दा कठिन बिदाई तपाईकै थियो दिदी । थाहा छैन जाँदैगर्दा के बुझेर जानुभयो । थाहा छैन बाच्दैगर्दा के समेटेर बाच्नुभयो । तपाई गएपछि मलाई किनकिन छोरीहरुले सहनुपर्छ भनेको सुन्न सक्दिन । लाग्छ सबैले खुलेर बाचुँन । नियतिको नाममा बाधिएर नबाचुन । मृत्युको कुनै क्यानभाष रोज्नुपरेमा किनकिन तपाईको लागि म रातो रंग रोज्नेछु ताकी सबैले बुझुन अलिअलि बिद्रोह र क्रान्ति त आफ्नै लागि पनि चाहिन्छ ।

.....................................................................................................................

जानेहरुका यी स–साना कथाहरु हुन् र पनि जानुको बृह्त कथानकलाई हामी कसैले तोड्न सक्दैनौ । मृत्युको बारेमा बोल्नु बर्हिगमनको महाकथालाई बुझ्न खोज्नु वा भनौ कस्तो के भनेर नहिडेको बोटोलाई आकलन गर्नु मात्र हो । बिदाईलाई सहजतामा बदल्न सजिलो छैन । जीवनबाट असमयमै छुट्नेहरु जीवनका डोबहरु हुन् । डोबलाई खोतल्न मात्र सकिँदो रहेछ पूर्न सकिँदो रहेनछ । छुटेर जानेहरुले आफ्नै कथा बोकेर जाँदा रहेछन् जो उनीहरुसँगै बग्दो रहेछ । मृत्युको बिम्बलाई सुन्दर बनाउँन त सकिएला तर छुटेका कथाहरु उही रुपमा लेख्न कहिल्यै नसकिँदो रहेछ ।

जानेहरुको रिक्ततालाई पोख्न त सकिएला तर डोबहरु सधै डोब नै हुँदा रहेछन् । एकको आगमनले अर्कोको पूर्ति कहिल्यै नगर्दो रहेछ ।  जीवन एक अमिल्दो गणित रहेछ । जानेहरुको कमि आउँनेहरुले पुरा गर्दा रहेनछन् । 

हुन त आयूले बाँचेको पूर्णतालाई कहिल्यै सम्बोधन गर्दैन । तथापि एक्कासी जानेहरुको बिदाई अझ गर्हौ बन्दो रहेछ । हुन त जीवन एक यात्रा नै हो, यात्राको अन्त्य सबैको आ–आफ्नै हुन्छ । हामी सब एक अर्काका यात्राका सारथी मात्र हौँ । मृत्युझै जीवन एकल यात्रा होइन  । चाहेर नचाहेर हामी सब मृत्यूको यात्रामा निस्केका चौपाया झै रहेछौ । यो एकल अस्तित्वको एक सामूहिक यात्रा रहेछ । र पनि मृत्यूको एकाङ्कीले धेरै कुरा खड्किँदो रहेछ । बाचुन्जेल सामान्य लाग्ने कसैको जीवन यात्रा मृत्यु पश्चात असामान्य र बिशेष लाग्दो रहेछ । सायद यो मानव प्रवृति हो । हामी कथाका अबशेषभित्र बाच्न खोज्दा रहेछौ । त्यसैले जीवनको रुपान्तरण कथामा भैदिँदा मात्र हाम्लाई कसैको अस्तित्वको अनुभुती हँुदो रहेछ । जीवन  एक अस्त्विबिहिन भूलभूलैया मात्र रहेछ । सत्य त कथाझै लाग्ने मृत्यु पो रहेछ ।

साँच्चैभन्दा मृत्यु कुनै कायापलट होइन । यो त निरन्तर चल्ने नियतिको एउटा पाटो मात्र हो । तर मानिसको अस्त्तित्वमा यसको भूमिका गह्रौ बन्दो रहेछ । यसले मानव जीवनलाई कथाको रुपमा रुपान्तरण गर्दौ रहेछ । अन्त्यमा हामी सबै कथा बन्दा रहेछौ । हाम्रा पितापूर्खा कथाको रुपमा जीवीत छन् अहिले । कुनै दिन हाम्रो नियति पनि त्यहि हुनेछ । हामी कथा त बन्नेछौ तर कस्तो कथा हाम्रो हातमा छैन । हरेक चिनेजानेकाले आफ्नै ढङ्गले हाम्रो कथालाई मोड्नेछ  र हामी एक आख्यानझै नियतिको कथामा बद्लनेछौ ।

मृत्युको आख्यान कस्तो हुन्छ मलाई थाहा छैन । तर जीवनको कथानक मृत्यु पश्चात मात्र जिवित बन्दो रहेछ । हामी सत्यको नाममा कोही अरुको कथालाई आफ्नै रंगले सदा रङ्ग्याउँदा रहेछौ । मैले आज त्यहि गरेँ जुन हामी सबैले गर्दा रहेछौ । बाँचुन्जेल अति आफ्ना र अति सामान्य लाग्ने यीनको आकस्मीक बिदाइले मलाई उनीहरु प्रतिको बिशेषताबारे सोच्न बाध्य बनाएको छ । बास्तबमा हामी सामान्य लाग्ने असामान्य जीवहरु हौँ । तर मृत्युको नदिमा बगेपछि हामी सबै नदिकिनाराका डोबझै बन्ने रहेछौ । मानिसको मृत्यु केबल एक क्षणिक डोब रहेछ । समयसँगै हामी सबै धुमिल बन्नेछौ र मेट्टिनेछौँ । यो नै सत्यको अन्तिम बिन्दु पो रहेछ । 

हामी सबैको जीवनबाट जानेहरु हाम्रा मानसपटलका पात्रहरु हुन् । कथाको मिथकिय संरचनामा अडिएर हामी उनीहर बारे बोल्छौ । हामी उनीहरु बिना रिक्तताको महसुस गछौँ । हामी उनीहरुलाई फेरी भेट्न, देख्न चाहन्छौ । उनीहरुको कथालाई मिथिकल ट्याजिडि झै बियोगको कथा मान्छौ । बास्तबमा हामी बियोगका पात्रहरु हौ । हामीले सोचेको र निर्माण गरेको जीवनको पल्ट एक ट्याजिक पल्ट हो । र हामी बाट बिदा भएका र हामी जो बिदा हुनेवाला छौ सबै कसैको ट्याजिक पल्टका हिरोहरु हौ । 

प्रिय जानेहरु...... बास्तबमा मैले पनि तिमीहरुको कथालाई एक ट्याजिडिको रुपमा अन्त्य गरेकी छु । मलाई थाहा छैन मृत्यु आफैँमा वियोग हो वा होइन । वा मृत्यु एक आफैँमा एक परजैविक यात्रा हो । मूत्युको यो अपब्याख्यालाई ......एक  अर्धज्ञानी वा भनौ अज्ञानीको वैचारिक कोलाहलको रुपमा बुभ्दा हुन्छ । यो मृत्युको कथा होइन यो बाचेकाले बुझेको मृत्युको एक निर्तान्त ब्यक्तिगत आकलन हो ।