निर्जला अधिकारी
मोवाइलमा नयाँ नोटिफिकेसन आएको छ । इमेल रहेछ । मलाई इमेलहरु पढ्न सदा अल्छि लाग्छ । कोही किन यतिधेरै फर्मल बन्छ इमेलमा । मलाई सधै लाग्छ इमेलको सट्टा बोरु कसैले चिठ्ठि लेखोस् । मलाई कसैले चिठ्ठि लेखेको छैन आजसम्म मैले पनि त लेखेको छैन । म चाहन्छु कसैले त लेखोस् । इमेल खोल्छु नाम छ संस्कृति । को संस्कृति ? कहाँकी संस्कृति.... म चिन्दिन । हुनसक्छ उ कोही मैले नचिनेकी हो । इमेल खोल्छु ..........
प्रिय विज्ञान,
म तिमीलाई सञ्चै छौ भन्दिन । मलाई लाग्छ आज पनि कुनै घाट छेउ तिमी आफ्नै क्यामरामा मस्त छौ । हामी एकअर्काका लागि बेमेल मानिसहरु थियौ । र पनि सबैले सोचेझै हामी एक अर्काका बाट पर..... रहिरहन सकेनौ । समयसँगै हामीले एकअर्कालाई अपनायौ । हामी सँग दुरीहरु धेरै थिएँ । नदिका दुई किनाराझै मलाई लाग्थ्यो हाम्रो मेल कहिल्यै हुनेछैन ।
तिम्रो र मेरो जीवन दुई क्षितिजको यात्रा थियो । दुई क्षितिजको मिलन चाहेर पनि सम्भव थिएन । न तिमी मलाई अपनाउँन तयार थियौ न म तिम्लाई । मलाई सधै लाग्थ्यो तिम्रो उपलब्धि केबल एक क्षणिक भ्रम हो । संसार तिमीले सोचेझै सपाट छैन । बाच्नको लागि बिश्वासको आवश्यकता छ । तर तिमी मानव शरीरमा यति लिप्त थियौ कि तिमी मृत शरीरमा पनि रासायनिक मिश्रण मात्र भेट्थ्यौ ।
तिमीलाई सधै लाग्थ्यो म बिश्वासको नाममा भ्रम फैलाउँछु । मेरो सोचाई केवल एक नशाको तालमा बोलिएको बकबकझै हो । म चाहेर पनि तिमीझै परिर्वतनशील बन्न सक्दिन । तिमीले सधै परिवर्तनमा बिश्वास गर्यौ र तिमीलाई सधै लागिरह्यो म तिमी झै छैन । तिमी र म बिच सोचाइका बेमेलहरु धेरै छन् । तिमीले चाहेर पनि मलाई आफूझै बनाउँन सक्दिैनौ । थाहा छैन हामी किन दुई विपरित धुर्वझै भयौ । चाहेको भए हाम्रो मेल हुन पनि सक्थयो की ? तर सधै लाग्यो त्यो सम्भव छैन ।
एक दिन अचानक तिमीलाई भेटेकी थिएँ । तिमी क्यामरका लामा लेन्सहरु लिएर पशुपति मन्दिर नजिकैको आर्यघाटमा आफ्नै लयमा मस्त थियौ । म त धर्म कमाउँन गएकी थिएँ.... तिमी ति मृत शरिरका अन्तिम अस्तुहरुलाई नियाल्दै फोटो खिच्दै थियौ । मलाई तिमी अनौठो लाग्यो मृत देहको खरानीमा किन तिमी त्यतिधेरै जिज्ञासु छौ । म त मृत्युलाई सत्यको एक अंश त मान्थे तर मृत शरिरको जैविक प्रक्रियामाथि मलाई न कुनै चासो थियो न कुनै जिज्ञासा । तथापि तिमी बारे सोच्न बाध्य भए । कसरी तिमी मृत्यूबारे यति सरल भैदियौ ? त्यो नै तिमीलाई बुझ्न चाहने पहिलो कारण थियो ।
त्यस दिन यता तिमी झै म पनि सदा पशुपती जान थालेँ । सायद म तिमीबारे जिज्ञासु थिएँ त्यसैले । तिमी लगातार तिम्रा लेन्सहरुमा ब्यस्त रहन्थ्यौ । म सधै तिमीमा । मलाई भिडले कहिल्यै लोभ्याएन । तिमी त्यो भिड थिएनौ । तिमी त समुन्द्रको एक छेउ सुस्ताइरहने टापुझै थियौ । थाहा छ पानीको बिचमा सम्बन्धका रेखाहरु खोज्न सहज छैन । तथापि एक लहडीझै मैले ति सब गरेँ । तिमीले मलाई पहिलो पटक धर्मको नाममा एकोहोरो बिश्वास बोक्ने एक लहडीको उपमा दिएका थियौ । त्यस बखत मलाई लाग्यो लहडी त तिमी हौ । मरेर गएकाको खरानीको फोटो खिच्नेलाई लहडी बाहेक अरु केही भन्न सकिँदैन । तिमीलाई लाग्थ्यो तिमी जे गर्दैछौ त्यसले मानव विज्ञानलाई केही दिनेछ । मलाई त्यो तिम्रो लहडी यात्रा मात्र लाग्थ्यो ।
तिमी र म विच धर्म र विज्ञानको नपुरिने खाडल थियो । तिम्रो लागि मन्दिर केवल एक मूर्ति राख्ने घर थियो । मेरो लागि सम्पूर्ण संसार । मलाई आज पनि अचम्म लाग्छ एक नास्तिकसँग म कसरी जोडिन पुगेँ । मृत शरीरसँगको तिम्रो सम्बन्ध विज्ञानको आधारमा अडिएको एक प्राज्ञिक यात्रा थियो । मेरो लागी बिश्वासको एक अन्तिम बिम्ब तथापी किन म तिमीसँग नजिकिन चाहेँ म अचम्मित छु । मलाई थाहा छैन हाम्रो अस्तित्वको दुई धुर्वलाई केले जोड्न पुग्यो । कसरी दुई असमानान्तर बिचार बोकेका दुई मानव शरीरलाई लाग्न थाल्यो हामी विच त्यति धेरै तात्विक भिन्नता छैन ।
मलाई थाहा छ तिमीलाई अझै लाग्ला म को हुँ मैले त्यसबखत तिमीलाई मेरो नाम मिरा भनेकी थिएँ । हो म त्यहि मिरा हुँ । जसलाई तिमीले पशुपतिका ति उराठ साझहरुमा भेटेका थियौ । तिमीसँग एकखाले उत्साह थियो । तिमी मृत देहवाट निस्केका धुमिल छाँयाहरुलाई सजिलै क्यामरामा कैद गथ्यौ । मरेर जानेहरुको खरानिलाई सजिलै बोटल्थ्यौ ।मलाई लाग्थ्यो ति तिम्रो कठोरता हो । तर यो होइन कि म तिम्रो कठोरताले पग्लेकी हुँ । आज पनि मलाई तिमी कठोर नै लाग्छ ।
दुई यूवा मनहरु आकर्षित हुन त्यति कठिन हुन्छ भन्ने मलाई लाग्दैन । थाहा छैन त्यो कुनै युवायुवतिलाई एक अर्कालाई देखेपछि लाग्ने झिनो आकर्षण पो थियो कि । थाहा छैन म आफैँलाई नकारेर होइन भन्न पनि सक्दिन । तर लगातार तिम्रा लेन्सहरुलाई हेर्नु मेरो दैनिकी बन्यो । मैले विर्सन थालेँ तिमी त्यहि ब्यक्ति होै जसलाई धर्म र अफिम एकै हो भन्ने लाग्छ । पशुपति घाट नजिकै मन्दिरमा टेकेको मैले तिमीलाई कहिल्यै भेटिन । तिमी त्यति अधार्मिक कसरी बन्यौ म अचम्मित छु ।
तिम्रो लागि सायद म तिम्री आमाझै एक आदिम मानव थिए । जसले विश्वासको नाममा आज पनि विना प्रमाणका चिजहरु पत्याइदिन सक्छ । एक दिन तिमीले भनेका थियौ , “थाहा छ मिरा मलाई किनकिन लाग्छ मेरी आमा र तिमीमा उमेरको मात्र भिन्नता छ । तिमी कसरी मेरी आमाझै भयौ” । मैले अचानक भनेकी थिएँ, “ सायद तिम्रो उपस्थितिले, सायद तिम्रो सोचाइले, तिमीले चाह्यौ भने मलाई अझै भिन्न मान्न पनि सक्छौ ।” सायद त्यो दिन मैले भनेको तिम्ले बुझेनौ वा बुझ्न खोजेनौ । तिमी चुपचाप फेरी आफ्नो क्यामरामा नै मस्त हुन थाल्यौ ।
करिब पन्ध्र साझहरु हामी दुवैले पशुपतिका छाटहरुमा बितायौ । त्यो मेरो लागि जीवनका अति सुन्दर साँझहरु थिए । थाहा छैन तिम्रा लागि के थिएँ । तिमी सधै भन्थ्यौ अबको केही दिनमा तिमी मलाई यहाँ पाउँने छैनौ । मलाई लाग्थ्यो तिमी ठट्टा गर्दैछौ तर त्यो होइन रहेछ । एक दिन अचानक तिमी ति साझँहरुबाट.... एकाएक हरायौ । मलाई लाग्थ्यो अन्तिम दिन तिमीले मलाई यो अन्तिम दिन हो भनेर भन्नेछौ । तर.... तिमीले कैद गरेका खरानिका कणहरुझै.... तिमी एकाएक हरायौ । मलाई तिमी हराएको भन्दा पनि नभनि गएकोमा गुनासो छ । एक साँझ तिमीले मलाई भनेका थियौ , “ तिमी र ममा खोन्दै जाँदा बेमेलहरु मात्र भेटिन्छ र पनि किन किन म तिम्रो उपस्थितिमा रमाउँन थालेको छु । यो मेरो यस्तो पहिलो अनुभूति हो ।”
पन्ध्र दिनमा तिमीले र मैल धर्म र विज्ञानका तर्कहरु गरेनौ । तिम्रो र मेरो सम्वन्धमा विचार र विश्वासहरु हावि भैदिएको भए हामी दुवैसँग कटुता मात्र बाकि रहन ेथियो। आजकल किनकिन लाग्छ हामीसँग भिन्नताहरु थिए तर हामी भिन्न थिएनौ । सायद तिमीले जान्छु नभनी जानुको कारण त्यहि थियो । तिमीलाई लाग्यो हामी विच भिन्नताहरु मात्र छ । सायद ठिकै गर्यौ । तर किनकिन तिमीसँग राम्रो बर्हिगमनको म कल्पना गर्दथे ।
तिमीलाई भन्न अरु केही छैन । नभनी जानेहरुको नाममा यो मेरो पहिलो डिजिटल पत्र हो । थाहा छैन यो पत्र तिमीले पढ्छौ वा पढ्दैनौ । पढिहाल्यौ भने बुझ्नु यो एक आस्थिकले नास्तिकको लागि लेखेको पहिलो मायालु पत्र हो ।
संस्कृति
इमेलले अनौठो चस्का दिएको छ । यो त्यस्तो डिजिटल चिठि हो जसको पखाई मलाई बर्षौ देखि थियो । र पनि म खुसी छैन । मिराबाट यस्तो सुन्दर इमेलको कल्पना मैले कहिल्यै गरेको थिइन । पशुपति आर्यघाटका ति पन्ध्र दिनहरु मेरा लागि सुन्दर दिनहरु थिए । उसले सोचेझै मेरो लागि पनि मृत्यू त्यति सहज चिज पक्कै होइन । एक विज्ञानको विध्यार्थीको हिसाबले यो मेरो काम हो । म मेरो कामप्रति इमान्दार छु । मैले वर्षौवर्ष बिभिन्न घाटहरुमा बिताएँ तर कोही यूवतिसँग नजिकिन पुगिँन । ऊ त्यस्तो पहिलो यूवति हो जसलाई मैले घाटमा भेटेँ । सायद म उसको सामिप्यता मन पराउँथे । तर हामी विचका भेदहरु जसलाई मलाई लाग्छ हामीले कहिल्यै मेट्न सक्नेछैनौ ।
उसले सोचेझ,ै मलाई हामी विचका भिन्नताहरुले पिरोल्यो । र मैले सम्बन्धलाई त्यहि अन्त्य गर्न चाहेँ । एक अपरिचित कै रुपमा । सायद त्यो मेरो गल्ति थियो वा मान्छेको रुपमा मेरो एक कमजोरी । म कमजोरी भरिपूर्ण छु...उसले सोचेझै सपाट छैन । उसको लागि मैले अर्को पत्र लेख्नुपर्ने भएको छ तर विज्ञानले मलाई यति कठोर बनाएको छ सायद लेख्दैगर्दा पनि म उसको आस्था माथि कुठाराघात गर्नेछु ।
No comments:
Post a Comment