शहर : एक अनुभूती

 निर्जला अधिकारी

दिन शान्त छ । मनमा शान्ति भएको बेला बादलले भरीएको दिन पनि मनपर्छ । घण्टाघर तल छु ।  घण्टाघर आफ्नै लयमा घुमिरहेको छ । सायद समय यसरी नै घुम्छ । बिस्तारै थाहा नपाएझै गरी ।  सायद यो जीवनको गति हो । सायद मानिस पनि आफ्नै लयमा घुम्न चाहन्छ ।  हत्तारीँदै हिडेर कही पुग्नु छैन ।  हामी सबैको गन्तब्य एकै हो । थाहा छैन हत्तारीँदै हिड्नेहरु कहाँ पुग्छन् । सायद लामा पाइला चाल्नेहरुको यात्रा छोटो हुन्छ । यात्रा अयात्राको हामी घुमिरहेका छौ , सायद यही नै जीवन हो ।

चियापसलमा छु । भर्खरै एक मधुर मुस्कानले छोडेर गएको छ । मुस्कान एक सामुहिक भाव हो । दुख पिडालाई हामी सामूहिक बनाउँन सक्दैनौ । सायद मुस्कान नै त्यस्तो अनुभूती हो जसले सामूहिकता रोज्छ । मुस्काउँदै हिड्नेहरुले अनौठो अनुभूती दिएर जान्छन् । उसले त्यही  दिएर गएको छ ।

शहर आफ्नै गतिमा छ । चाहेर पनि हामी शहरको गतिलाई रोक्न सक्दैनौ । चियापसलबाट शहरको एक दृश्य कैद गर्दैछु । शहरले आफ्नै सौन्दर्य बोकेको हुन्छ । सबै आफ्नै लयमा पाइला चाल्दैछन् । किन कहाँ कसैलाई थाहा छैन ।

यो पाइलाहरुको कोलाहलमा आफ्नो पाइला खोज्दैछु । सायद म पनि आफ्नै दौडमा छु अरुजस्तै । तर थाहा छैन मलाई कहाँ पुग्नुछ, के पाउँनु छ । के मेरा पाइलाहरु प्राप्तिको दौडमा छन् ? तर थाहा छैन मेरो गन्तब्य के हो । आफैलाई खोज्दाखोज्दै म कहाँ पुग्नेछु ।

  के सब यी दौडिरहेका मानिसहरु आफैलाई खोज्दैछन् । वा शहरको धुनमा त्यसै नाच्दैछन् । मलाई अरुको लयमा नाच्नेहरु अनौठा लाग्छन् । थाहा छैन नाच्दानाच्दै उनीहरु कहाँ पुग्नेछन् , के पाउँनेछन्  । सायद यो शहरको बिशेषता हो । यसले आफ्नै धुनमा नचाउँछ ।  तर सबैसँग आफ्नै परिकल्पनाको शहर हुन्छ ।

हामीले बुझेको शहरको कल्पना एकात्मक हो ।  यो एकात्मकताको बिम्बमा अडिएको छ । मैले शहरमा रहनुको अनुभूतीलाई सामूहिकतामा ब्याख्या गर्न सक्दिन ।

गाडी गुडेका छन् । मानिसहरु हतारमा छन् । चिया पसलबाट चियाका बाफहरु उड्दैछन् । यो शहरको बिहानी हो । सायद शहर यसरीनै बिउँझन्छ । स–साना नानीहरु स्कुलका लागि निस्कदैछन् । नानीहरुले शिरमा लगाएको रिबनका फूलहरुले थप सौन्दर्य थपेको छ । यी अनुभूतीका तंरगहरुलाई म कैद गर्न चाहन्छु । म चाहन्छु मसँग यस्ता अनुभूतीहरु रैरहुन् । सायद हामी सबै यी यस्तै अनुभूतीका भोका छौ । बिष्मृतिहरु छोटा हुन्छन् सायद हामी सबै स्मृतिमा बाच्न चाहन्छौ ।

हत्यारा

करिब २ बजेको छ । चकमन्न रातसँग पनि म तर्सदैछु । म आफैँले आफैलाई  हत्यारा भन्न सकिरहेको छैन । तर म हत्यारा नै हो । मैले आफ्नै बैनीलाई भर्खरै मारेर आएको छु..... तर किनकिन म उसलाई मृत भन्न सक्दिन । मलाई मेरो बाउँको हत्याराभन्दा कुनै पछुतो छैन तर अनायास मैले मेरी बैनीलाई जसरी ................ मेरो हृदयले यो सब मान्न तयार छैन ।

थाहा छैन भोली गाउँमा के हुनेछ । सायद पुलिसको एक टोलि आउँनेछ र मलाई लग्नेछ त्यसमा मलाई कुनै पछुतो हुनेछैन । तर म आफूलाई बैनीको हत्यारा मान्न सक्दिन । बाउँलाई रेटेकोमा मलाई एक खाले सन्तुष्टि मिलको छ । मेरी आमालाई उसले कुनै दिन नसाको सुरमा त्यसैगरी सिद्घाएको थियो । भोलीपल्ट केही नभएझै गरी गाउँ डुलेको पनि थियो । र तेह्र दिन पछि तेरी अर्की आमा हो भन्दै अर्कि आइमाइ भित्राएको थियो । मलाई त्यहि दिन लागेको थियो कुनै दिन यी दुबैलाई यसैगरी सिद्घाउनेछु । 

  त्यस बखत सुनिता बल्ल ३ बर्षकी थिइ । मैले मेरो आमाको प्रतिछाया त्यसैमा खोज्थेँ । आमाको झै ठूलाठूला आँखा , घुर्मेको कपाल  अनि गोरो छाला भएकाले उ मलाई आमाकै अर्को स्वरुपझै लाग्थ्यो । यिनै हातहरुले उसलाई काँखमा बोक्थेँ । यीनै हातहरु समाएर उ पहिलोपटक स्कुल गएकी थिइ । तर अफसोज मेरी आमाकी अर्की स्वरुपलाई पनि मैले आज बाकी राखिन ।

मलाई किनकिन आज म त्यही मेरो आमा मार्ने बाउँ जस्तै महसुस भैरहेको छ । सायद मेरो बाउँ पनि मेरी आमालाई मारीसकेपछि यस्तै पछुतोमा थियो होला । वा थिएन होला । आज म मेरो बाउजस्तै क्रुर हत्यारा भएको छु । सायद हत्याराहरु यस्तै हुन्छन् मननपर्नेलाई सिद्घाउछु भन्दाभन्दै मन  पर्नेहरु नै बाकी राख्दैनन् ।

हुन त बाउँले आमालाई मारे पनि उ कहिल्यै हत्यारा भएन । सायद मैले मेरो बाउले मेरी आमालाई मारेको नदेखेको भए म यति क्रुर कहिल्यै हुँदैनथेँ होला । तर अफसोच मैले देख ेँ। त्यसपछि मेरो बाउँले मलाई माया नगरेको पनि होइन । हाम्रै लागि भनेर दिन रात खटेको पनि हो । तर उसलाई माफी दिन कहिल्यै सकिन । मलाई बालखकालमै आमा गुमाएको पिडा अझै छ ।

तर त्योभन्दा बढी पिडा र दोख आज थपिएको छ । थाहा छैन आजबाट म आफैँले आफैँलाई माफ गर्न सक्नेछु वा छैन । म मेरो बाउँझै आमाको हत्यारा भएर पनि नभएझै हिड्न सक्ने छैन ।  थाहा छैन कसरी एक पापको अन्त्यको लागि अर्को पाप थपेँ । मलाई लागेको थियो मेरो आमाको मातृत्वको भार तिर्नेछु । थाहा छैन आमाले कही कतैबाट देख्दैछन् भने के भन्नेछिन् । 

त्यो रात बाउँ रक्सिले मातेको थियो । आधारातमा लरबरेको स्वरमा घरमा पस्यो । खै आमाले के भनिन् थाहा भएन । तर बाआमाको चर्कोस्वर ओछ्यानमा निदाएको मैले पनि सुनेको हो । त्यसपछि 

खै के भयो बिहान उठ्दा आमा मसानघाटमा जलिसकेकी थिइन् । मेरो काखमा मेरी बैनी थिइ । यतिका बर्ष मलाई मेरी आमा नभएपनि मेरी बैनी छ भन्ने लाग्ने गथ्यो । तर आज बाउलाई सिध्याउँन जाँदा रिसको झोकमा बाउ, बाउको स्वास्नी र मेरी बैनीलाई पनि सिद्घयाएछु ।

हातमा लागेको रगत त पखालेकी छु तर हृदयमा लागेको रगत म कसरी पखालुँ । मलाई अझै मेरो बाउ देखेर रिस उठेको छ । उ आफूमात्र अपराधी भएन अन्त्यमा मलाई पनि बनाई छाड्यो । सानामो स्कुल जानेबेला भन्ने गथ्र्यो, “त्यै पापिनीको रगत होस् तँ, त्यै भएर मलाई चुसिराछस्” । यस्तो लाग्यो अहिलेनै त्यसलाई सिद्घयाइदिउँ,   त्यसबखत न साहस थियो न,  बाउ बिना पनि बाच्न सक्छु भन्ने आधार ।  यतिका बर्ष कुरेर जुन काम फत्ते लागए आज त्यसैले पिडा दिनु अझ दर्दनाक रहेछ ।

किनकिन लाग्दैछ आज मैले आफूले टेकेको धर्ति आफैँ भास्एिको छ । मलाई जस्तो हुनु थिएन त्यस्तै मानिस भएको छु । थाहा छैन भोलिसम्म मैले आफैले आफैलाई बचाउँन सक्नेछु वा छैन । मलाई लागिरहेछ मेरा बैनीका निर्दोस आँखाहरुले मैलाई हेरीरहेछन् । के म उसका आँखाहरुलाई छल्न सकुँला ।  के मैले आफैँले आफैँलाई ऐनामा हेर्न सकुँला ? के रगत लतपतिएका हातहरु त्यसै सङ्लो होलान्? 

पर मस्र्याङ्दी बगेको छ । सुसाइरहेको मस्र्याङ्दी के मलाई भन्न सक्ला यसले जे गर्यो भूल बस गर्यो । केही साक्षी भएका छन् भने नदी, जमिन र हिमाल साक्षी भएका छन् । तर बैनीको हत्याको पाप म बोक्न सक्दिन । म बाचिराखेँ भने पनि त्यसले मलाई जीवनभर पोल्नेछ ।

बिहानको करिब चार बजेको छ ।  अब मानिसहरुको चहलपहल सुरु हुन थाल्नेछ  । तर किनकिन मलाई लाग्दैछ । अब म बाच्नुको कुनै उद्घेश्य छैन । म मेरो बाउँझै बन्न चाहन्न । म कोही निर्दोसको हत्याको दोसलाई हाँसिहाँसि पचाउँन सक्दिन । सायद यहि मेरो नियती हो र अन्त्य पनि । म मेरो नियति भन्दा बाहिर निस्कन अझै सकिरहेको छैन । सायद म यत्तिकै मर्न पनि सक्दिन । मैले मेरी बैनिको लागि, सायद उसले नसुनेपनि माफिका शब्दहरु लेख्न पर्नेछ । सायद मैले मेरो मृत्यू अगाडि बोलीन भने म एक हत्यारा नठहरीन पनि सक्नेछु । तर मलाई म आफूले गरेको पापको पुस्टी सहित बिदा लिनु छ ।

प्रिय सुनिता

सायद यी शब्दहरुले कुनै अर्थ राख्दैन । मलाई कहिल्यै लागेको थिएन मेरा यी हातहरु यति बेहोसी र कु्रर बन्नेछन् । बाउँको हत्यालाई म उत्सब ठान्न्ो थिएँ तर आज त्यति नरसंहार बनेको छ । मेरा यी हातहरुले फेरी अर्को अध्यारो कु्रररताको इतिहास रचेका छन् । तर म जाँदै गर्दा पनि कु्ररता र पापकै अंशको रुपमा बिदा हुन चाहन्छु । जसले आमाको हत्यारालाई माफी दिन सकेन उसले आफूले गरेको हत्याको माफि माग्नु नालायकि पन हो । मैले अहिले त्यहि नालायकि पनलाई पोख्दैछु ।

तिम्री र मेरी आमा कोमल थिइन् । खै किन म उनीझै बन्न सकिन । सायद म त्यहि पिता जसलाई मैले जीवनभर घृणा गरेँ उसैको ठूलो हिस्सा  हुँ । हुनसक्छ उ जस्तै बेहोसी पनि । न्यायको नाममा त्योभन्दा निर्ममलाई हत्या गर्नु अझै ठूलो महापाप हो । म यो महापाप बोकेर बाचिरहन सक्दिन ।

सबैभन्दा पछुतो त मलाई तिमीभन्दा केही घण्टा बढी बाचेकोमा हुनेछ । म एक हत्याराको बंशले फेरी अर्को निर्मम हत्या गरको छ । मलाई कहिल्यै लागेको थिएन सबैभन्दा प्रेम र स्नेह गर्ने मान्छेलाई नै मैले निमोठ्नेछु । म तिमीसँग माफी माग्न सक्दिन  तर जाँदैगर्दा पनि तिम्रै प्रेम र हत्याको  दोखले जाँदैछु.................

उही तिमीलाई माया गर्ने तिम्रो हत्यारा दाई

सन्तोष

पतझर

 

मुड ठिक छैन । कसलाई भनुँ । सायद आफैँलाई ।  भन्नलाई पनि त कोही छैन । पिरियड हुन एक हप्ता बाकी छ । के यो पियमयस हो । अरुले परै जाओस् मुडले पनि मलाई साथ दिन छोडेको छ । इन्स्टा खोल्छु लेख्छु, “ भिडभन्दा पर एकान्तमा” साथमा फोटो याट्याच गर्छु भूइमा झरेका पातको । कहिलेकाही लाग्छ म आफैँ पतझर हुँ । सायद म कसैको प्रभावमा पनि बहकिन सक्छु । या त्यो मानिस हुँ जसको अस्तित्वलाई नगन्य ठान्दा हुन्छ ।

हातमा ह्यान क्यानको “भेजिटेरिएन” छ । उपन्यासकी पात्र एकाएक साकाहारी भएपछि उसको लोग्ने एकाएक चिन्तित भएको छ । हुन त उ चिन्तित हुनुपर्ने कुनै कारण देख्दिन । मलाई लाग्दैन उसले कहिल्यै आफ्नी स्वास्नीलाई प्रेम गर्यो । उपन्यासले झन् मलाई रिसाहा बनाएको छ । लाग्दैछ किन छोरामान्छेहरु यति धेरै अप्रेमिल हुन्छन् । किन छोराीमान्छेको मिलेको शरीरलेमात्र उनीहरुलाई पगाल्छ । किन उसले बिनाप्रेम केही सिमित फाइदा हेरेर उसलाई बिहे गर्यो ? के उपन्यासकी नायिका प्रेमको हकदार थिइँन । के प्रेमको हकदार बन्न पनि तपाई अरुले सोचेझै भैदिनुपर्छ । मलाई किन किन लाग्दैछ म पनि त्यही नायिकाझै हुँ ।  

आफैँ देखेर रिस उठ्दैछ । भएभरका पुराना कथाहरुले फेरी पिरोल्दैछ । कहिलेकाही लाग्छ यी सबै बिर्सिदिउँ । तर बिर्सिन्छु भन्दैमा बिर्सने हो र !  उसले मलाई प्रेम नगरेकोमा पछुतो छैन  ।  तर उसले मेरो बिनम्रतालाई नबुझेकोमा छ ।  मलाई आफू हुनुपर्नेभन्दा बढी अपोलोजेटिक भएकोमा पनि छ । उसले तँलाई कहिल्यै प्रेम गर्न सक्दिन भनेको दिन पनि मैले किन उसलाई सरी भने भनेर पछुतो छ । के मैले उसलाई प्रेम गर्नु पाप थियो, सँगै यात्रा गर्न चाहनु पाप थियो ? थिएन, भने मैले किन माफी मागेँ ? के माफी मेरा लागि मात्र बनेको हो ? मलाई कहिलेकाही यी सबै कुराहरुले पोल्छ जस्तोकि आज । लाग्दैछ म किन बिनम्र हुन्छु ? के म अरुझै भैदिँदा हुँदैन ?

कथाको पाण्डुलिपि डेक्समा बसेको दुई बर्ष भैसकेको छ । तर प्रकाशकलाई पठाउँन सकेको छैन ।  यदाकदा त्यो कथाको पाण्डुलिपिले कतै उसलाई दुखी त बनाउँदैन भनेर सोच्छु पठाउँन सक्दिन  । तर म किन सधै उसको खुसीको बारेमा सोचुँ जसले मेरो खुसीको बारेमा कहिल्यै सोचेन भने । म पनि त उसले अस्विकार गरेपछिका कयौ रातहरु रोएर बिताएकी थिएँ । के उसले कहिल्यै ठिक छस् भनेर सोध्यो । के उसले मैले भनेका कुराहरुले तँ दुखी त छैनस् भनेर सोध्यो ? तर म किन उ बारे सोचिबसौ । हो मेरा कथाहरुमा उ पनि छ । तर मैले  तैँ मेरो पात्र होस् भनेर भनेको पनि त छैन ।  तर म उ झै बन्न सक्दिन त्यसैले दुखी छु ।

कहिलेकाही आफ्नै उदारताले दुखी बनाउँदो रहेछ । यूट्यूबमा केही भिडियोहरु हेर्छु सबैको एउटै सुझाब छ “गिब रेस्पेक्ट टु योर डिक्निटि” । के म आफ्नो आत्मासम्मान जोगाउँनको लागि अरु कोही झै बन्नुपर्ने हो । यदाकदा लाग्छ सबैझै नहुनुको ऋण तिर्दैछु । आमा चाहानुहुन्थ्यो छोरी आफूझै सरकारी जागिरे बनोस् । केटाकेटी बेलामा आफैँलाई पनि नलागेको होइन । तर जबदेखी अक्षरको प्रेममा परेँ मलाई कामका लागि गरिकएका कामहरु सब बेर्थ लाग्न थालेँ। सबैको नजरमा लहडी बनेँ । सोलोटार्भल भन्दै बनारस सम्म पुगेँ  तर बाआमाले खोजेझै परिपक्क बनिँन । आज पनि मेरा किताब ठेलीहरुले परिवारलाई सुखी भन्दा दुखी बनाउँछ ।

कहिलेकाही  लाग्छ छोरी हुनुको अनौठा मूल्यहरु चुकाउँदैछु । त्यो भन्दा बढी आफूजस्तै हुनुको मूल्य चुकाउँदैछु । यदाकदा लाग्छ बेप्रवाह कुनै बिरानो मुलुकमा छिरिदिउँ । तर डेक्सटपमा रुमलिएका पाण्डुलिपिहरुले रोक्छन् । जति नै बिरक्तिएपनि म कथाका पाण्डुलिपिहरुलाई बेप्रबाह मिल्काउँन सक्दिन ।  इन्स्टाको भर्खरको पोस्ट हेरेर कोही नयाँ मानिसको म्यासेज आएको छ । तर किनकिन म रिप्लाई गर्ने मूडमा छैन । दुईचार दिन अचम्मै गरेझै गर्नेहरु केही समयपछि परपर भागेको दुष्टान्तहरु छन् । आजकल लाग्छ नजिकिनु ब्यर्थ हो । म यूफोरियाले पुलकित हुन चाहन्न । किनकिन एक्लोपनले मलाई धेरै दिएको छ । म खुसी भएको समयमा लेख्न सक्दिन । बिना पिडा लेख्न गाह्रो छ । 

केही दिनका लागि पर कहि जान चाहन्छु एक्लै । एक्लोपनले अनौठो साहस दिन्छ । यस्तो लाग्छ  आफ्नै पदचापहरुले आफैलाई बोलाउँदैछन् । मलाई यदाकदा लाग्छ मेरा कथाहरुले यिनै यात्राहरु हुन् । शब्दले गरेका यात्राहरु । शब्दमा यात्रा गर्न सजिलो छ पनि छैन पनि । कहिलेकाही पात्रहरुले आफ्नै यात्रा रोज्छन् जस्तो कि आज । म चाहन्नथेँ उ आफ्नो मरिसकेको अप्रेमिल लोग्नेलाई सम्झेर नरोओस् तर उ रुन्छे । म शब्दहरुलाई रोक्न सक्दिन । म पनि उसँगै  रोइदिन्छु । सायद ह्यान क्यानबाट पनि  त्यही भयो । उसले अप्रेमील लोग्नेलाई प्रेम गर्नबाट रोक्न सकिन । सायँद यो हामी महिलाहरुको समस्या हो हामी कठोरतामा पनि कोमलता खोज्छौ । म बाट कयौ पटक त्यस्ता गल्तिहरु भएका छन् ।

कथाको पाण्डुलिपिलाई बोकेर हिड्नु गह्रौ छाती बोकेर हिड्नु हो । अप्रकाशित कथाहरुले कहिलेकाही रुवाउँछन् । यदाकदा मलाई  लाग्छ मैले कथाहरुमा  मझै लाग्ने अनेकौलाई बोकेर हिडेकी छु । छोडिजानेको खोपलाई बोक्नुभन्दा गाह्रो त लेख्नेहरुको पिडालाई बोक्नु रहेछ । म चाहेर पनि प्रेमिल कथाहरु लेख्न सक्दिन । मेरा कथाका नायक नायिकाहरु  बिरलै एक हुन्छन् । छोडिजाने बेलामा नायक रुदेँन नायिका नरोएझै गरेँपनि रुन्छे । यस्तो लाग्छ मैले आफैँलाई लेख्दैछु ।

हुन त प्रेमको कथा लेख्न पनि प्रेमलाई भोग्नुपर्ने रहेछ । बर्षौ अस्विकृति र एकाङ्कीका पानाहरु छिचोलेर यहासम्म त आइपुगेँ तर अघि बढ्ने बाटो पनि अध्यारै देख्छु । मैले शब्दमा बियोग मात्र लेख्ने रहेछु । वा यो मेरो रोजाई हो । सायद म यस्तै चाहन्छु । मैले हिडेको बाटो मेरो आफ्नो हो । के म आफ्नो भोगाइलाई सर्बमान्य हो भन्न सक्छु कदापी सक्दिन । तर पनि यो मेरो भोगाइ हो म यस्लाई खेस्रा पानाझै फाल्न सक्दिन ।

यी सब सोच्दा सोच्दै अघिको इन्स्टाको म्यासेज खोल्छु, 

हाइ,

लेख्नेहरुले फोटो पनि सँगै पोस्ट गर्दा अनौठो लाग्दो रहेछ । तर तपाईको फोटोले तपाईको लेखाईलाई दोहोरिरहने क्लिसेझै बनाइदिएको छ । कृपया  सक्नुहुन्छ भने केही  प्रेमिल लेख्नुस् । 

– धुमिलता मननपराउँने मान्छे .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

कृपया तलको बाकी स्पेस आफैँले भर्नुहाला ......पूर्ण कथाको खोजीमा । कथाकारको भोली जन्मदिन भएकाले उसको अपूर्ण जन्मदिनको लागि अपूर्ण कथा लेखेकी हो । कथालाई पूर्णता दिनेकोहीसँग कथाकार कफिडेटमा जान पनि सक्नेछ .....

उही पतझर